Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

EINDCONCLUSIES
maximaal mogelijk gevrijwaard te worden. Zeker ten aanzien van personen van wie de
schuld nog niet is bewezen, dient de persoonlijke vrijheid als hoogste goed te worden
aanzien en moet indien nodig, en daar waar mogelijk, telkens die maatregel worden
voorzien die het minst op de persoonlijke vrijheid ingrijpt. 443
De (thans beschikbare) alternatieven voor de voorlopige hechtenis krijgen verder vaak
ook een invulling die erop gericht is eventueel bestaande risico’s op recidive beter te
kunnen ondervangen, door aan een invrijheidstelling bijvoorbeeld
hulpverleningsgerichte voorwaarden te koppelen, zoals het volgen van een begeleiding
inzake agressiebeheersing, drugsproblematiek, seksuele delinquentie, etc. Aangenomen
wordt dat de inschakeling in een hulpverleningstraject, reeds in een vroeg stadium van de
strafprocedure, op langere termijn bezien een adequater middel vormt ter preventie van
nieuwe criminaliteit. Bovendien kan dit hulpverleningsproces waarin wordt ingewerkt op
criminogene factoren en het sociale weefsel rond de verdachte wordt versterkt, gebeurlijk
ook nog zijn verlengstuk krijgen, of voor de verdachte gunstiger effecten sorteren, in een
verder stadium van het strafproces, wanneer door het vonnisgerecht geoordeeld dient te
worden over de schuldvraag en de gepaste strafmaat, naar aard en duur toe. De vraag rijst
echter of personen die reeds goed geïntegreerd zijn – indien ze niet in hechtenis worden
genomen - wel onder vrijheid onder voorwaarden (of elektronisch toezicht) geplaatst
(dienen te) worden in functie van het vermijden van recidive of ter bevordering van hun
reïntegratie. Uit vroeger onderzoek blijkt dat er vaak sprake is van een persoonsgerichte
selectie waarbij voornamelijk personen die in een sociaal kwetsbare positie verkeren
(werkloosheid, problemen in verband met middelenafhankelijkheid, precaire financiële
situatie, dakloosheid) in detentie worden geplaatst, en niet in het systeem van de vrijheid
onder voorwaarden (of vrijstelling zonder meer), terwijl het net voor deze populatie
nuttig zou zijn om van een vrijheid (invrijheidstelling) onder voorwaarden te kunnen
genieten 444 . Verder kan eveneens de vraag worden gesteld welke meerwaarde
elektronisch toezicht hier biedt ten opzichte van een conventionele detentie en zelfs een
vrijheid of invrijheidstelling onder voorwaarden, beschouwd vanuit het perspectief van
recidivebeperking. Kan elektronisch toezicht een middel zijn tot vermijding of beperking
van recidive, of moet eerder worden gesteld dat naar buiten toe een “illusie van
“De vrijheid van de persoon is gewaarborgd.
Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en in de vorm die zij voorschrijft.
Behalve bij ontdekking op heterdaad kan niemand worden aangehouden dan krachtens een met redenen
omkleed bevel van de rechter, dat moet worden betekend bij de aanhouding of uiterlijk binnen vierentwintig
uren.”
443 Zie in dit verband ook de regel 3/1 van de Aanbeveling van de Raad van Europa [Recommendation
Rec(2006)13 of the Committee of Ministers to member states on the use of remand in custody, the
conditions in which it takes place and the provision of safeguards against abuse], goedgekeurd door het
Comité van Ministers op 27 september 2006: “In view of both the presumption of innocence and the
presumption in favour of liberty, the remand in custody of persons suspected of an offence shall be the
exception rather than the norm.”
444 Zie hierover: S. Snacken, K. Beyens, “Alternatieven voor de vrijheidsberoving: hoop voor de
toekomst?”, in Strafrechtelijk beleid in beweging, S. Snacken (ed.), Brussel, VUBPress, 2002, 304-305; S.
Snacken, A. Raes, K. De Buck, K. D’Haenens, P. Verhaeghe, Onderzoek naar de toepassing van de
voorlopige hechtenis en de vrijheid onder voorwaarden, Brussel, Vrije Universiteit Brussel/Nationaal
Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, 1997.
242