Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

EINDCONCLUSIES
verwijzing als scharnierpunt arbitrair is en de beslissing over toepassing van elektronisch
toezicht daarvan los dient te staan. Een andere categorie waarvoor een mogelijke
toepassing wordt gezien, zijn zgn. jongvolwassen primaire delinquenten ten aanzien
waarvan de voorlopige hechtenis of het elektronisch toezicht, na een eerste korte periode
van hechtenis, als instrument ter verduidelijking en bevestiging van de ‘norm’ wordt/zou
worden gehanteerd.
Cases waarin eerder zou worden afgezien van enige toepassing van elektronisch toezicht,
zijn die zaken waarin er sprake is van seksueel misbruik ten aanzien van minderjarigen,
zeker wanneer de feiten werden gepleegd in de thuisomgeving; van drugshandel, meer in
het bijzonder wanneer – en dit geldt ook voor andere vormen van crimineel gedrag – de
feiten herhaald zouden kunnen worden van op de toegewezen verblijfplaats.
Ook de problematiek van de illegaliteit (afwezigheid van recht op verblijf op het
grondgebied) weegt zwaar door in het oordeel over al dan niet toepassing van
elektronisch toezicht, in die zin dat het de toepassingsmogelijkheden van het elektronisch
toezicht maar ook van andere alternatieven ernstig hypothekeert. De situatie van ‘illegale’
vreemdelingen in de Belgische gevangenispopulatie verdient de nodige aandacht.
Vroeger onderzoek waarin werd nagegaan wat het effect zou zijn van een beperking van
de duur van de voorlopige hechtenis (voor bepaalde misdrijven, nl.: drugs en/of diefstal,
eventueel in combinatie met andere misdrijven, doch zonder aantasting van de fysieke
integriteit) op de omvang van de beklaagdenpopulatie, wees reeds uit dat ongeveer de
helft van de voorspelde uitgespaarde detentiecapaciteit verloren zou gaan wanneer
illegale vreemdelingen van dergelijke maatregel zouden worden uitgesloten 446 . In
voorliggend onderzoek konden op basis van de databank SIDIS-Griffie geen sluitende
uitspraken worden gedaan over het precieze aandeel illegalen binnen de
beklaagdenpopulatie, maar wel duidelijk is dat illegalen (daar waar als zodanig
geregistreerd) langer in voorlopige hechtenis blijven dan gemiddeld genomen 447 . Uit de
screening van dossiers blijkt alleszins dat deze problematiek van illegaal verblijf zich –
zeker in sommige arrondissementen – zeer sterk stelt. Hoewel illegalen niet per definitie
van het toepassingsgebied van elektronisch toezicht werden uitgesloten, kwamen zij
hiervoor verhoudingsgewijs toch veel minder frequent voor in aanmerking (bovendien
vaak enkel mits bepaalde randvoorwaarden vervuld zouden zijn, bijv. in combinatie met
opvang in een asielcentrum 448 ). Door de bevraagde magistraten werd trouwens ook
aangegeven dat illegalen soms in hechtenis worden geplaatst voor eerder mineure feiten,
zoals winkeldiefstal (zonder geweld), waarvoor eigen onderdanen of vreemdelingen met
wettig verblijf in België niet zouden worden opgesloten 449 . De detentie van illegale
446 S. Deltenre, E. Maes, “Pre-trial Detention and the Overcrowding of Prisons in Belgium. Results from a
Simulation Study into the Possible Effects of Limiting the Length of Pre-trial Detention”, European journal
of crime, criminal law and criminal justice, 2004, nr. 4, 367.
447 Tegenover een gemiddelde – zij het ietwat onderschatte – detentieduur van 61,9 dagen, staat voor
verdachten ten aanzien van wie een beslissing tot verwijdering van het grondgebied werd genomen, een
gemiddelde duur van 73,5 dagen.
448 Het is niet helemaal duidelijk wat men hier concreet voor ogen heeft (asielcentrum of eender welke
residentiële opvangmogelijkheid?) en welk soort van asielcentrum (open vs. gesloten?) geviseerd zou
worden. Indien het gaat om gesloten structuren, rijst de vraag naar de pertinentie van het gebruik van
elektronische toezichtsmiddelen binnen dergelijke context.
449 Zie Hoofdstuk 2, Afdeling I, par. 3.2.8 en Afdeling II, par. 2.4.
245