Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

1 Historiek
AFDELING I - SECTION I
NEDERLAND
PAYS-BAS
Tijdens de zoektocht naar een geschikte oplossing voor het probleem van overbevolking
van de gevangenissen, dook het idee van elektronisch toezicht in Nederland in 1987 voor
het eerst op in de media. Op grond van ervaringen in de Verenigde Staten (VS) werd de
toepassing van elektronisch toezicht als alternatief voor voorlopige hechtenis of voor
onvoorwaardelijke gevangenisstraf denkbaar, zolang het toegepast werd in combinatie
met een zinvolle tijdsbesteding, niet te lang van duur - maximaal vier maanden – zou zijn,
en er sprake zou zijn van uitdrukkelijke instemming van de betrokkenen. Ondanks de
positieve ervaringen in de VS werd de invoering van elektronisch toezicht in het
Nederlandse strafrecht echter niet wenselijk gevonden en werd zelfs de tijd voor een
experiment (nog) niet rijp geacht. Er werden vooral veel vragen gesteld rond de privacy
en de impact ervan op de betrokken huisgenoten.
Daardoor is het in Nederland een tijd stil geweest rond dit onderwerp, totdat in 1994 de
voorbereidingen begonnen voor een experiment, dat uiteindelijk op 11 juli 1995 van start
ging. Dit experiment, dat twee jaar duurde en dat plaatsvond in de arrondissementen
Groningen, Leeuwarden, Assen en Zwolle, moest uitwijzen of elektronisch toezicht een
bruikbaar alternatief kon vormen voor de tenuitvoerlegging van (een deel van) een
onvoorwaardelijke gevangenisstraf. 23 Binnen het kader van dit experiment werd het
elektronisch toezicht op twee wijzen toegepast.
De eerste vorm van toepassing had betrekking op personen ten aanzien van wie, vanwege
de ernst van de gepleegde feiten, een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van zes tot
twaalf maanden zou kunnen worden opgelegd. Gezien de hoogte van de straf kwamen zij
niet in aanmerking voor een taakstraf. Door echter een (lange) taakstraf te combineren
met elektronisch toezicht zou de ‘gewenste straf’ toch gerealiseerd kunnen worden en een
verblijf in de cel worden voorkomen. Er werd beoogd dat de rechter in dit geval de
betrokkenen zou veroordelen tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden,
23
E.C. Spaans, C. Verwers, Elektronisch Toezicht. Uitkomsten van het experiment: Samenvatting en
Discussie, Den Haag, WODC, 1997.