Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

EINDCONCLUSIES
worden overschat of als een zgn. ‘mirakeloplossing’ worden gepresenteerd voor de
aanpak van de overbevolkingsproblematiek.
Of met de eventuele introductie van het elektronisch toezicht dan nog een
kostenbesparing zal worden bereikt, is nog een gans andere kwestie. Hoewel het
elektronisch toezicht op zich wel degelijk goedkoper blijkt te zijn dan een
gevangenisverblijf 505 , lijkt het er ons inziens op dat de invoering van het elektronisch
toezicht in de fase van het vooronderzoek in strafzaken een serieuze bijkomende
financiële investering zal vergen. Vooreerst is aan een mogelijke vermindering van de
gevangenispopulatie slechts een minimale budgettaire besparing verbonden (bijv. op het
vlak van voedselvoorziening, terbeschikkingstelling van kledij, arbeidsvergoeding).
Daartegenover staan een aantal vaste kosten die zullen blijven bestaan wanneer geen
substantiële ‘depopulatie’ tot stand kan worden gebracht (cf. infrastructuur- en
personeelskost). Een aantal toepassingen van elektronisch toezicht (bijv. GPS met real
time tracking) zijn bovendien extreem duur. Een substantiële kostenbesparing zal enkel
bereikt kunnen worden wanneer er sprake zou zijn van een drastische vermindering van
de gedetineerdenpopulatie die ook zou resulteren in een buitengebruikstelling van één of
meerdere gevangenissen. De specificiteit van de voorlopige hechtenis maakt echter dat de
eventuele reductie van de gevangenispopulatie die bereikt zou kunnen worden, niet
slechts in één inrichting voelbaar zal zijn, doch noodzakelijkerwijs gespreid zal zijn over
al de arresthuizen, verspreid over het ganse grondgebied (d.w.z. een vermindering van
een aantal eenheden in elk van deze inrichtingen).
Dit betekent niet dat de overweging om elektronisch toezicht in te voeren als alternatief
voor de voorlopige hechtenis bij voorbaat achterwege dient te worden gelaten, doch de
ambities in termen van indijking van de gevangenispopulatie en vermindering van de
budgettaire last dienen toch enigszins getemperd te worden. Het verdient aanbeveling het
elektronisch toezicht als mogelijks waardevol initiatief veeleer in beschouwing te nemen
vanuit humaan, mensenrechtelijk en ethisch perspectief, in de zin van beperking van
detentieschade en beter recht doend aan het juridisch beginsel van het vermoeden van
onschuld.
Mocht in het kader van de politieke besluitvorming terzake overgegaan worden tot
invoering van het elektronisch toezicht als alternatief voor de voorlopige hechtenis, dan
kan er aan worden gedacht om in een eerste fase, vóór veralgemening op landelijk niveau,
te starten met een pilot (experiment) in een beperkt aantal gerechtelijk arrondissementen,
zoals dit trouwens ook in het buitenland gebruikelijk is. Binnen die context kan werk
worden gemaakt van de uittekening van een adequaat organisatieschema waarbinnen de
rol en bevoegdheden van, de hiërarchische structuur en de communicatielijnen tussen de
diverse actoren in detail worden omschreven, en kan het uitgewerkte model in de praktijk
op zijn efficiëntie en effectiviteit worden getoetst.
505 Volgens een – nog niet gepubliceerd - antwoord op een parlementaire vraag van mevr. Carina Van
Cauter d.d. 26 januari 2009 (Parl. Vr., Kamer, 2008-2009, nr. 396, QRVA nr. 51 – 2 maart 2009, p. 123)
wordt de gemiddelde kostprijs per dag voor een gedetineerde op € 110 geschat, tegenover een kostprijs van
€ 38,65 voor een veroordeelde onder elektronisch toezicht.
265