Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

EINDCONCLUSIES
vreemdelingen blijkt vooral gebaseerd te zijn op het mogelijke onttrekkingsgevaar dat
hier hoog wordt ingeschat.
Waar – afgaande op de rondetafelgesprekken - wel enigszins mogelijkheden werden
gezien voor de toepassing van elektronisch toezicht in het kader van de voorlopige
hechtenis, viel wel veel moeilijker in te schatten in welke mate het elektronisch toezicht –
indien het zou worden toegepast – gehanteerd zou worden ter vervanging van actueel
lopende voorlopige hechtenissen dan wel invrijheidstellingen onder voorwaarden. Met
andere woorden, onduidelijk was welk werkelijk detentievervangend effect het
elektronisch toezicht zou kunnen hebben. In elk geval was de algemene teneur dat het
veel moeilijker is om voorbeelden te vinden van gevallen waar het elektronisch toezicht
de voorlopige hechtenis zou doen vervangen, dan gevallen waar het elektronisch toezicht
louter bijkomend (als supplementaire controlemogelijkheid) bij een gewone VOV zou
worden opgelegd of in het geheel niet zou worden toegepast. Uit de verdere screening
van reële gerechtelijke dossiers blijkt dat de gevallen waarin elektronisch toezicht zou
worden toegepast, daar waar de verdachte thans in voorlopige hechtenis verblijft bij
gebreke aan dergelijk alternatief, naar aard van de gepleegde feiten toe vrij gevarieerd
zijn. Het gaat dan zowel over bezit, handel in en invoer van verdovende middelen,
gewone diefstallen of diefstallen met geweld, als over informaticabedrog, slagen en
verwondingen, en zelfs doodslag. Er blijkt, net zoals dit uit de rondetafelgesprekken kan
worden afgeleid, dat er geen aanleiding toe is a priori bepaalde misdrijfomschrijvingen
uit het toepassingsbereik te weren 450 . De toepassingsmogelijkheid van elektronisch
toezicht wordt veeleer van geval tot geval beoordeeld, rekening houdend met de aard van
de feiten, maar ook met het profiel van de verdachte, de concrete omstandigheden waarin
de feiten zijn gepleegd, het verloop en de voortgang van het gerechtelijk onderzoek, ...
Het elektronisch toezicht zou vooral enige toepassing kunnen krijgen in gevallen waar het
vermijden van recidivegevaar centraal staat en de toepassing van elektronisch toezicht het
vlot verloop van de bewijsgaring (gerechtelijk onderzoek) niet (meer) in de weg zal staan:
tijdens de rondetafelgesprekken werd – via eliminatie - gesteld dat het recidivegevaar de
enige factor is die de toepassing van elektronisch toezicht niet bij voorbaat uitsluit. De
argumenten die vaak tegen het gebruik van elektronisch toezicht geciteerd worden,
lijken in niet onbelangrijke mate gelieerd te zijn aan de noodwendigheden van het
gerechtelijk onderzoek. Zo wordt gesteld dat het elektronisch toezicht onvoldoende
garanties biedt om een aantal risico’s te neutraliseren (daarvoor wordt thans de
voorlopige hechtenis gehanteerd), zoals het collusiegevaar en het gevaar op verduistering
van bewijzen. Maar ook het gevaar op onttrekking (ontvluchtingsgevaar) en het
recidivegevaar spelen hierbij een zeer prominente rol. Het gevaar op onttrekking blijkt,
afgaande op de resultaten van de dossierscreening, één van de belangrijkste factoren te
zijn (aan Nederlandstalige zijde zelfs dé belangrijkste factor) om elektronisch toezicht
niet te overwegen. Verder blijken ook de zwaarwichtigheid van de feiten en het
mogelijke recidivegevaar een voorname hinderpaal te vormen voor de toepassing van
450 Contra de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel-Taelman: Parl. St., Senaat, 2007-2008, 4-613/1,
Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 20 juli 1990, betreffende de voorlopige hechtenis met het oog op
de invoering van het elektronisch toezicht (Memorie van Toelichting, p. 3). Zie hierover ook: Hoofdstuk 1,
Afdeling V, par. 2.
246