Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

EINDCONCLUSIES
de ‘assignation à résidence’ in het kader van het vooronderzoek in strafzaken - nog een
andere regeling: aldaar zou het volgens het thans liggende voorstel de directeur van de
gevangenis zijn die het uurrooster nader omschrijft.
Wat tot slot de zgn. toestemmingsvereiste betreft, kan naar analogie met regeling in
verband met de vrijheid onder voorwaarden (en uiteraard de voorlopige hechtenis zelf)
worden gesteld dat voor de toepassing van het elektronisch toezicht geen voorafgaand
formeel akkoord van de betrokken verdachte noodzakelijk is 499 , al is het met het oog op
een succesvol verloop van de maatregel wel opportuun rekening te houden met de opinie
van de verdachte hieromtrent. Het heeft weinig zin een maatregel op te leggen waarmee
de verdachte zich niet akkoord weet te verklaren. De vraag of voor de toepassing van het
elektronisch toezicht ook het akkoord van de meerderjarige huisgenoten vereist is, is geen
eenvoudige kwestie. Thans wordt dit akkoord weliswaar gevraagd wanneer op het niveau
van de strafuitvoering elektronisch toezicht wordt overwogen. Maar over de vraag of
dergelijke regeling ook overgenomen dient te worden bij een gebeurlijke introductie van
het elektronisch toezicht in het kader van de voorlopige hechtenis, lopen de meningen
van de bevraagde actoren uiteen. Als argument contra wordt aangevoerd dat de
huisgenoten ook geen inspraak (of beter nog, ‘vetorecht’) hebben bij de gerechtelijke
besluitvorming over andere maatregelen (voorlopige hechtenis, vrijheid onder
voorwaarden) en dat moeilijk kan worden ingezien op basis waarvan de huisgenoten de
terugkeer van de verdachte naar de eigen woonplaats kunnen verbieden. O.i. lijkt het
opportuun dat de rechter zelf, rekening houdend met alle omstandigheden van de zaak,
bepaalt in welke mate gehoor dient te worden gegeven aan de verzuchtingen van de
betrokken huisgenoten: met andere woorden, de toestemming van de huisgenoten mag
niet bepalend zijn in de beslissing tot het elektronisch toezicht, al is het wel gepast te
polsen naar de inzichten van de personen met betrekking tot een eventueel elektronisch
toezicht en er desgevallend rekening mee te houden. Zeker in een systeem waarbij de
bewegingsvrijheid van de verdachte drastisch zou worden beperkt (cf. ‘model
thuisdetentie’), kan de toepassing van het elektronisch toezicht leiden tot de nodige
spanningen binnenshuis en het familiaal en sociaal leven van de gezinsleden onder zware
druk zetten 500 .
* * *
499 In het kader van het Franse Projet de loi pénitentiaire is wél dergelijke toestemmingsvereiste bepaald.
500 In het kader van het Nederlandse conceptwetsvoorstel tot invoering van de thuisdetentie als hoofdstraf
zoals dit door minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin werd uitgewerkt, wordt in de Memorie van
Toelichting gesteld dat de (meerderjarige) huisgenoten toestemming dienen te verlenen omdat “de
verplichte aanwezigheid thuis van de verdachte (...) immers tot de nodige spanningen (kan) leiden.”
(Memorie van Toelichting, p. 3) Deze thuisdetentie, te controleren met elektronische hulpmiddelen, is wel
zeer strikt opgevat en wordt omschreven als “(...) de verplichting van de veroordeelde om een in het vonnis
aangegeven plaats gedurende een in het vonnis vastgesteld aantal dagen niet te verlaten, waarbij de
aanwezigheid van de veroordeelde op die plaats gecontroleerd wordt door middel van elektronisch
toezicht.” De veroordeelde beschikt binnen dit systeem over maximaal twee “vrije uren” per dag, en is
gedepriveerd van participatie aan reïntegratiebevorderende activiteiten. [Voorstel van wet 4 mei 2007 –
Wijziging van het wetboek van strafrecht en enige andere wetten in verband met de invoering van de
hoofdstraf van thuisdetentie, www.justitie.nl (zoekterm ‘thuisdetentie’)].
262