Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

EINDCONCLUSIES
(en trouwens de meesten) ertoe komen een onderscheid te maken tussen enerzijds
elektronisch toezicht opgevat als een specifieke modaliteit van uitvoering van de
voorlopige hechtenis 462 , en anderzijds elektronisch toezicht als een bijzondere (nl.
verscherpte) vorm van vrijheid onder voorwaarden. Algemeen genomen mag worden
gesteld dat de toepassing van het GPS-model, wanneer het er enkel toe te doen is zeer
specifieke voorwaarden (bijvoorbeeld verwijzend naar zgn. gedefinieerde exclusiezones)
te controleren, veeleer wordt beschouwd als een (bijzondere) vorm van vrijheid onder
voorwaarden. De andere modellen (traditioneel model en model thuisdetentie) worden
eerder gecatalogeerd als uitvoeringsmodaliteit van de voorlopige hechtenis, aangezien er
in dit geval sprake is van een zekere mate van vrijheidsberoving (of
vrijheidsbeneming) 463 , terwijl andere (verbods)bepalingen – dan het niet verlaten van de
toegewezen verblijfplaats op bepaalde tijdstippen - worden gezien als vrijheidbeperkende
maatregelen 464 . Zeker wat het model thuisdetentie betreft, zijn de meeste bevraagden
ervan overtuigd dat dit model van elektronisch toezicht met een werkelijke hechtenis
gelijkgesteld moet worden. Over het ‘traditionele’ model zijn de meningen ietwat
verdeeld, zij het dat er aan Nederlandstalige kant toch een sterke neiging bestaat dit
model eveneens als een vorm van detentie te zien.
Het hierboven geformuleerde onderscheid is fundamenteel van aard, in de zin dat de
juridische consequenties die aan de ene en de andere optie verbonden (kunnen) worden,
zeer verschillend zijn. Gepeild naar de heersende opinies hieromtrent, werd duidelijk dat,
indien het gaat om een uitvoeringsmodaliteit van de voorlopige hechtenis: over de
opportuniteit van de voortzetting van het elektronisch toezicht in beginsel regelmatiger,
bijv. maandelijks naar analogie met het systeem van de voorlopige hechtenis (behoudens
bij niet-correctionaliseerbare misdaden), geoordeeld dient te worden; de ondergane
462 Zie in die zin ook Van Cauwenberghe (2008: 26): “E.T. is momenteel een modaliteit van strafuitvoering
en lijkt mij dus moeilijk te rijmen met voorlopige hechtenis. De voorlopige hechtenis heeft immers niets te
maken met bestraffing en is enkel een veiligheidsmaatregel in een stadium van het vooronderzoek waarbij
nog geen definitieve uitspraak voorhanden is omtrent schuld of onschuld. Het lijkt mij eerder logisch dat
dit zou ingevoerd worden als een mogelijke uitvoeringsmodaliteit van de voorlopige hechtenis waarbij de
in verdenking gestelde de voorlopige hechtenis ondergaat onder elektronisch toezicht in plaats van in het
arresthuis en waaraan dan ook een maatschappelijke begeleiding moet gekoppeld worden.” (eigen
onderlijning) (K. Van Cauwenberghe, “Wat is een geloofwaardige strafuitvoering ?”, Fatik, Tijdschrift voor
Strafbeleid en Gevangeniswezen, 2008, nr. 118 (april-mei-juni), 24-27). Zie hierover ook al vroeger: K.
Thys, “The End op Violence. Enkele bedenkingen bij het elektronisch toezicht in het kader van de wet op
de voorlopige hechtenis”, Orde van de dag, afl. 10 (juni 2000), 62.
463 Ook Thys stelde dat het anno 2000 toegepaste systeem van elektronisch toezicht in het kader van de
strafuitvoering in essentie een straf is met een “essentieel ‘vrijheidsbenemend karakter’”. (K. Thys, “The
End op Violence. Enkele bedenkingen bij het elektronisch toezicht in het kader van de wet op de
voorlopige hechtenis”, Orde van de dag, afl. 10 (juni 2000), 62).
464 Cf. het wetsvoorstel-Taelman [Parl. St., Senaat, 2007-2008, 4-613/1, Wetsvoorstel tot wijziging van de
wet van 20 juli 1990, betreffende de voorlopige hechtenis met het oog op de invoering van het elektronisch
toezicht (Memorie van Toelichting, p. 2)] waar gesproken wordt over “vrijheidsbeneming in een arresthuis
of vrijheidsbeneming via een elektronische enkelband” (eigen onderlijning).
Zie in gelijkaardige zin het wetsvoorstel-Landuyt [Parl. St., Kamer, B.Z. 2007, 50-0040/001, Wetsvoorstel
tot wijziging van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis voor wat betreft het
elektronisch toezicht, Artikelsgewijze toelichting, p. 5] waarin wordt bepaald dat de onderzoeksrechter (en
de Raadkamer) de keuze kunnen maken tussen twee “vrijheidsbenemende” maatregelen: de verdachte
opsluiten in een huis van arrest of de verdachte onder elektronisch toezicht plaatsen.
251