Gölgesinde Yargı Reformu Sempozyumu - Türkiye Barolar Birliği ...

OZANAnayasa Mahkemesi tarafından haz ırlanan reform pa-ERGUL'UN ketinde ve geçen y ıl gündeme damgas ını vuran yukarı-KONU ŞMAS İ da andığımı z iki anayasa önerisinde, Türkiye Büyük MilletMeclisi'ne Anayasa Mahkemesi'ne üye seçme hakk ı tanınd ı-ğını görmekteyiz. 7 Gerçekten de, dünyada mevcut anayasamahkemeleri kompozisyonlar ıyla kar şılaştınldığmda, bizimAnayasa Mahkemenü gibi olu şan bir Anayasa Mahkemesiolmadığını öncelikle belirtmemiz gerekir. Bilindiği gibi, bizimAnayasa Mahkemesi'nin üyeleri Cumhurba şkanı tarafındangöreve atanmaktad ırlar. Baz ı üyelerin aday olarak Cumhurbaşkanınagelmeden önce kendi kurumlar ında (Yargıtay, Daruştaygibi) bir seçime girmi ş olmaları, söz konusu üyelerinseçilerek göreve geldiği sonucunu doğurmaz. Sonuçta nihaiyetki Cumhurbaşkanıııdadır ve Cumhurba şkanı önüne gelenisimlerden birisini göreve "atar". Cumhurbaşkanının atamaişleminden önce tek ba şına bir üye üzerinde karar vermesi,ancak tercihte bulunmak olarak nitelenebilir. Bu irade olu şumsürecini seçim olarak kabul etme olana ğı bulunmamaktad ır.Diğer taraftan, mevcut düzenleme çerçevesinde baz ı üyeleriçin zaten hiçbir a şamada seçim bulunmamaktad ır. Örneğin,ya ş ve mesleki tecrübe gibi ko şullar ı kar şılayan herhangi biravukatı Cumhurbaşkanı göreve atayabilmektedir.Dünyada bakt ığımızda, biraz evvel de söylediğim gibi,bu şekilde olu şan bir Anayasa Mahkemesi örne ği yoktur.Dünyadaki örneklerde parlamentolara şu veya bu biçimdeCumhuriyet, 17 May ıs 2004. Dönemin Yargıtay Ba şsavc ıs ı olan Kanadoğluyaz ıs ında şu ifadelere yer vermektedir: "Seçilecek üye say ıs ını n, top/an ıüyelerin ¼'ünden az ve 4'ten ibaret olmas ı, siyasal etkinin de olma ıJacağrn ıgöstergesi değildir. Siyasallaşma kayg ısı ve ku şkusu, mahkeme yap ılanmas ındasiyas ı etki bulunma olas ılığı ile ölçülür/Doğrudur. Avrupa'da A YM üyelerinintamam ı n ın veya bir k ısmrn ın parlamento tarafIndan seçilmesi, gene/e yak ın biruygulamadı r. Ancak bir başka doğru da, bu ülkelerdeki seçim yöntemi nedeniyle,A YM'lerinin siyasal/a ş tığı yolundaki eleştirilerin giderek artmas ıdır." Ayrıcabkz. "Yargıtay'dan Bumin'e Yan ı t", Cumhuriyet, 27 Nisan 2004; "AnayasaMahkemesi Yargıtay ve Dan ıştay'ın Üstüne Çıkmak istiyor", Zaman, 3 May ıs2004; "Anayasa Mahkemesi'ne üyeyi Meclis seçemez", Zaman, 11 May ıs 2004;"Anayasa Mahkemesi'ne Üye Seçmek", Co şkun Kırca, Akşam, 11 Şubat 2004;"Dan ıştay'dan 's ıyaset' uyans ı ", Hürriyet, 10 May ıs 2004.Düzenlemeler için bu tebliğin sonundaki tabloya bak ılabilir.158