Gölgesinde Yargı Reformu Sempozyumu - Türkiye Barolar Birliği ...

HAYRETt İN gibi kuramlann yard ımıyla zenginleşmiş uygulama tarzlar ı-ÖKÇES İT İN na ula5ıyoruz.9KONU ŞMASIHukuk devletinin gelişim çizgisine ko şut oldu ğunugördü ğümüz bu hukuk-metodolojik geli şim ilk etab ın biryandan, toplum gerçekliğinden soyutlanm ış, büyük kodifikasyorılarınsarhoşluğunda kanunda bo şluk olmaz inanc ıylabir kavramlar piramidi kurarak hukuk anla şmazlıklarımçözmeye çalışan "kavramlar içtihad ı " okulunda, diğer yandanMontesqiueu'nun yarg ıcın yalnızca yasas ının ağzı, dili olduğusözüyle formülle şen yorum yasa ğı akımında; ikinci dünyasavaşı öncelerine kadar sübjektif teleolojik yani tarihi yasa koruyucununiradesini arayarak ve yeniden kurgulayarak bo ş-luk doldurmaya çal ışan ve giderek yasada amaç unsurununobjektif teleolojik yani bugünkü soyut yasa koyucunun iradesinintasarlanmas ıyla belirledi ği "menfaatler içtihad ı " okulundabulur. Çağda ş hukuk devleti felsefesinin hukuk metodolojileribu noktadan sonra başlamaktad ır."Hukuk idesi"nin1° üç temel değeri olan, "adalet", "amacauygunluk" ve "hukuk güvenliği" aras ında olas ı bir çekişme yada yar ışmada yargıç, bu yorum olanaklar ından birini seçmekdurumundadn. Yani ne zaman geni şletici ne zaman daralt ıc ıbir yorumu hangi nedenlerle seçmesi gerekti ğini kendisi bilecektirve bunu temellendirecektir. Bugün yarg ıç da özgürlüğemahküm edilmiştir. Bu özgürlük onu bir karar otomatıolmaktan çıkarıp, başkalar ı için olağanüstü derecede önemtaşıyan bir sorumluluk düzeyine yerle ştirmektedir.Örneğin; "Nesnel değerler içtihad ı', 'yeni' - hukuk yaratan - kararlariçin ölçüt aray ışında hukukçuyu yalnzca yasaya yollamayıpdaha çok bireysel yarg ıs ına b ırakmakla önerilmeye de ğerolduğunu göstermektedir. 'Nesnel tin'e yollama yargılayanınkişiliğinden bağıms ız bir dizi ölçütü dile getirmektedir." , Hans-Martin Pawlowski, Methodenlehrefür Juri st en, Heidelberg, Karisruhe1981, s. 74° Hukuk İdesinin burada kastedilen Radbruch / Kaufmann şemas ıiçin bkz. Hayrettin Ökçesiz, Sivil Itaatsizlik, 2. baskı, Istanbul 1996,s.102.414