Gölgesinde Yargı Reformu Sempozyumu - Türkiye Barolar Birliği ...

Kanunların Anayasa'ya uygunluğu konusunda hiçbir TALAYhükme yer vermeyen 1921 Anayasas ı'ndafl sonra, 1924 Ana- ŞFHOUNyasası da sert anayasa sitemini benimsemiş (m.102), ayr ıca KONU ŞPMS İ"Teşkilatı Esasiye Kanunu'nun hiçbir maddesi hiçbir sebep ve bahaneile ihmal veya tatil olunamaz. Hiçbir kanun Te şkilatı EsasiyeKanunu'na münaji olamaz" (m.103) hükmünü getirmi şti. Bunakarşılık 1924 Anayasas ı'nda kanunlar ın Anayasa'ya uygunluğununmahkemelerce denetlenip denetlenmeyece ği hakkındabir hüküm bulunmamaktayd ı. Buna rağmen bir çok hukukçu,Marbury v. Madison davas ında hakim Marshall'm dayand ı-ğı gerekçelerden hareket ederek, mahkemelerin "somut normdenetimi" biçiminde kanunlarm anayasaya uygunluğunu denetleyebileceklerinibunun aç ık bir anayasa hükmü gerektirmediğini,üstelik 1924 Anayasası'nda buna engel bir hükmünbulunmad ığını ileri sürdüler. Di ğer bazı hukukçular ise,özellikle 1924 Anayasas ı'nın 52. maddesine dayanarak bununmümkün olmad ığını savundular.Anayasa'ya uygunluk denetiminin ve bu denetimi yapacaközel bir Anayasa Mahkemesi'nin yokluğu özellikle çokpartili hayata geçilmesinden sonra daha da ciddi sorunlaryaratmaya ba şlamış, bunun etkisiyle 1961 Anayasas ı, kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimine ve birAnayasa Mahkemesi kurulmas ına olanak sa ğlayan hükümlergetirmi ştir. Bu Anayasanın getirmi ş olduğu özellikle AnayasaMahkemesi'nin olu şumuna ilişkin olan hükümleri yürürlükteki1982 Anayasas ı'nın ilgili hükümleri ile birlikte, kar şılaştırmal ı olarak değerlendireceğiz.1. 1961 Anayasasi'fla GöreAnayasa Mahkemesi'nin Olu şumu1961 Anayasas ı'nın 20.09.1971 tarih ve 1488 say ılı Kanun'ladeğişik 145. maddesine göre:"Anayasa Mahkemesi on be ş as ıl ve beş yedek üyeden kuruludur.As ıl üyelerden dördü Yarg ı tay, üçü Dam ştay genel kurullar ıncakendi ba şkan ve üyeleriyle Ba şsavc ı ve Ba şkanunsözcüsü aras ın-371