Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

czemu dał wyraz w przystąpieniu w 1596 r. w Brześciu do unji
przez swych biskupów Hipacego Pocieja i Cyryla Terleckiego.
3 )
l
) Kreuza Leon, Obrona jedności cerkiewnej albo dowody, którymi
się pokazuje, iż Grecka cerkiew z łacińską ma być zjednoczona, Wilno 1617,
str. 90; Chodynicki Kazimierz, Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska
1370—1632, Warszawa 1934, str. 49—60.
2
) Pelesz Juljan dr., Geschichte der Union der ruthenischen Kirche
mit Rom, Wien 1878, T. I, str. 92—121, 366—376,471—498; Likowski
Edward ks. biskup, Unja Brzeska, Poznań 1896, str. 9—29.
3
) Istnieje dzisiaj dążność do przypisywania dzieła unji brzeskiej
sferom rządowym a zaprzeczania roli w niej hierarchji prawosławnej ruskiej.
— Zob.
Unja ta nie była jednak dziełem całkowitem, zignorowały
ją diecezje lwowska i przemyska, a później oderwała się od niej
największa z ruskich diecezyj, łucka.
1 ) W diecezjach
zjednoczonych z Rzymem ogół nieoświeconego, samowolnego
kleru parafjalnego, lękając się następstw unji w formie
centralizacji władzy duchownej i walki z nadużyciami, wrogo się
do niej odnosił. Zupełnie nie odpowiadała ona ambicjom bractw
cerkiewnych, składających się z ludzi świeckich, które
proporcjonalnie do upadku kleru, wzrastały w potęgę i wpływ na
sprawy cerkwi. Unja zagrażała ich supremacyjnemu stanowisku.
Do walki przeciw unji podburzał je patrjarcha
konstantynopolitański, przerażony groźbą utraty głównego swego
źródła dochodów, metropolji kijowskiej. Kontrofensywę ujął w
swe ręce, dumny magnat, niekoronowany książę Rusi, kniaź
Konstanty Ostrogski, początkowo główny propagator unji,
urażony w swej ambicji, z powodu przeprowadzenia jej bez jego
udziału, podtrzymywany w swej dyzunickiej zaciętości przez
centrum różnowierstwa w Ostrogu. 2 )
2. — Walka rozgorzała na dobre. Specjalni agenci
poczęli rozwozić po ziemiach Litwy i Rusi ulotki
propagandowe, podburzające przeciw unji, drukowane
przeważnie w Ostrogu. Na zjeździe protestantów w Wilnie w
1599 r. zjawili się i przedstawiciele, wojującego prawosławia i
wspólnie z dysydentami zawiązali konfederację dla obrony,
106