Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

Ogniwo i Leliwa, ich wzajemny stosunek, o ile zachodzi,
poddać dokładnej analizie wiadomości o Bobolach, jakie nam
źródła przekazały, wreszcie stosunek pierwszych Bobolów do
innych Leliwitów.
l ) Długosz Joannes, Liber Beneficiorum dioecesis Cracoviensis, T. II,
str. 6—7, Cracoviae 1864 (Opera omnia ed. Przeździecki Al., T. VIII).
2. — Herb Ogniwo, inaczej Lubowla albo Lubomla
przysługiwał bardzo nielicznym rodom szlacheckim w Polsce.
Składały się nań ogniwo i krzyż, barwy tych godeł są nieznane.
Oprócz Jakóba Boboli, którego Długosz obdarzył tym herbem,
pieczętują się nim w XIII w.: Krystyn palatyn Mazowiecki
(1212), Mściw wojewoda wiślicki (1231), Piotrek de Lank
(1249) i Mikołaj Mściwowicz wojewoda krakowski (1257). 1 )
Za czasów Długosza, a więc jeszcze w XV wieku kilka rodzin,
głównie na Mazowszu, szczyciło się Ogniwem, jako swoim
herbem. 2 ) Później jednak herb ten całkowicie zaginął, tak że w
herbarzach, nawet najstarszych go nie umieszczano.
Przeciwnie ma się rzecz z herbem Leliwa. Według
Niesieckiego 3 ) „ma być księżyc jak na nowiu niepełny, do
góry rogami obrócony, we środku jego, gwiazda o sześciu
rogach, w polu błękitnym, luboć niektórzy czerwonego
zażywają. Księżyc powinien być złoty, na hełmie pawi ogon, a
na nim takiż księżyc”. 4 ) Zjawia się on dopiero w aktach z XIV
wieku. Posiadają go: Spicymir de Arena kasztelan krakowski
(1334, 1336), Jeśko z Tarnowa kasztelan wojnicki (1352), Jan
z Tarnowa wojewoda sandomierski (1387) i inni. 5 )
W tłumaczeniu pochodzenia herbu Leliwa autorowie
dzielą się na dwa obozy. Jedni uważają go za herb obcy, który
z nad Renu, lub z Bawarji przeszczepiony do Polski, przyjął się
w niej i rozpowszechnił, inni usiłują wykazać, że jest to herb
słowiański, a nawet czysto polski.
Po Długoszu, który prawdopodobnie przechylał się na
stronę zwolenników pierwszego poglądu, najmocniej wystąpił
w obronie obcości Leliwy, Niesiecki:
1 ) Piekosiński Franciszek, Poczet rodów szlachty polskiej wieków
średnich (Rocznik Tow. Herald. we Lwowie, T. II), Lwów 1911, str. 36—37.
262