Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

zaporoskie, aby ukontentowane było, skłonimy się”. 7 )
1 ) Zdaniem Romanowskiego, Petrowskiego, Okłoblina i Jerszowa
autorem tego latopisu miał być podskarbi kozacki (1663—1669) a potem
duchowny, Roman Rakuszka-Romanowski; według Woźniaka M., Chtoż
autor t. zw. Litopysu Samowydcia? (Zapysky Nauk. Tow. im. Szewczenka,
Lwów 1933, T. 153, z. 1) był nim Fedor Kandyba. Autorstwo Rakuszki
zwalcza Andrusiak M. Historjografja ruska 1921—1930, Kwartalnik
Historyczny, Lwów 1934, R. 48, z. 2, str. 310—311.
2 ) Lipiński, Krzyczewski, str. 167.
3 ) List z 25 lipca 1648, Michałowski Jakub, Księga pamiętnicza,
Kraków 1864, str. 88, n. 46. Moment religijny w buntach Chmielnickiego
mocno podkreślił też Darowski Joannes Casimirus S. I., Compendium
bellorum in Regno Poloniae gestorum 1647—1661, w swej współczesnej
relacji rękopiśmiennej, 8°, k. 31, A. S. I.
4 ) Michałowski, Księga pamiętn., str. 126—127.
5 ) Kubala Ludwik, Jarzy Ossoliński, Warszawa 1924, str. 331—333.
6 ) Ottman Rudolf, Adam z Brusiłowa Kisiel 1648—1649, Przegląd
Powszechny 1886, T. 11, str. 182—205, 340—360.
7 ) Szajnocha, Dwa lata, w dodatku; Michałowski, Księga pamiętn.,
str. 218; Kubala, l. cit.
Dzięki temu, już w pierwszych miesiącach buntu, wyrósł
Chmielnicki na obrońcę i filar cerkwi dyzunickiej, czego
obrazem są uroczystości kijowskie w styczniu 1649 r. 1 ) Po
nadjeżdżającego Chmielnickiego
„wyjeżdżał sam patrjarcha, (nie konstantynopolski
ale jerozolimski, expulsus, profugus, excommunicatus ob
gravia scelera, przez wołoską ziemię, minąwszy
Konstantynopol, przybieżał do Kijowa), — przeciw niemu
z metropolitą tutecznym; dał mu podle siebie na saniach
prawą rękę. Effusus populus, tota plebs witała go w polu i
Academia oracyami i aklamacyami, tamquam Moisem,
servatorem, salvatorem, liberatorem populi de servitute
lechica et bono omine Bohdan od Boga dany, nazwany...
U archimandryty na bankiecie był primo loco posadzony.
Pił we dnie i w nocy, a najbardziej w wigilję święta
swego. Rano w same święto pijany był i nierychło do
cerkwi przybył, gdzie na pierwszem miejscu stojącego
adorowali wszyscy, drudzy nogi całowali. Patrjarcha, ten
łotr, celebrował i kazał mu przystąpić do kommunii. Nie
chciał zrazu, że jeszcze chmiel był w głowie, a że się nie
118