Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

1
) Brzozowski, Pars I, n. V; Rostowski Lituanicarum, str.222; Załęski,
Jezuici, T. IV, Cz. I, str. 74.
od niego rektorów. Jeśli zaś jest ktoś taki w prowincji, któryby
mógł nią później zarządzać, on jedyny jest nim, według
mojego przekonania. Odznacza się przytem słodyczą w
obejściu i daje wszelkie dowody miłości ku braciom. Całą
duszą oddany rządom, w których wszystkim przyświeca
przykładem, przedewszystkiem w życiu duchownem;
obdarzony usposobieniem przystępnem, głęboko religijny,
daleki od polityki.” 1 ) Dostał się zatem Bobola pod kierunek
nowego przełożonego, ale pokrewnego duchem Bartiliusowi,
co dla ciągłości w wychowaniu zakonnem młodego jezuity
miało znaczenie doniosłe.
Ponieważ Andrzej przed wstąpieniem do zakonu
ukończył szkołę średnią z retoryką włącznie, dlatego zaraz
przeznaczono go na studja filozoficzne. 2 ) W pierwszym roku
tych studjów wykładano t. zw. wówczas logikę, obejmującą
dialektykę i teorję poznania. Obowiązującym podręcznikiem
było Organon Arystotelesa czyli traktaty zatytułowane
Kategoriai, Peri hermeneias, Analytika, Topika i Peri sofistikon
elenchon. Dzieła tego nie posiadali jednak słuchacze logiki,
znajdowało się ono w rękach profesora, który komentował je w
wykładach, notowanych przez uczniów. Nie wszystkie też
kwestje zawarte we wspomnianych traktatach Stagiryty były
przedmiotem wykładu. Już Ratio Studiorum określało dobór
zagadnień, oprócz tego profesorzy na własną rękę opuszczali
lub wprowadzali niektóre kwestje. Zasadniczo jednak już od
końca XVI wieku stale przerabiano na pierwszym roku
filozofji traktaty o trzech działaniach rozumu t. j. o pojęciu,
sądzie i rozumowaniu. Oprócz. tego omawiano ogólne pojęcia
o nauce, jej podziały i metody, zwłaszcza metodę dedukcyjną,
dialektyczną i sylogistyczną. 3 ) W roku 1613/14 wykładał
logikę Jakób Markwart, pochodzący
1 ) „Rectorem agit P. Simon Niklevicius a sex mensibus, vir est
vigilantissimus et diligentissimus in exequendis ordinationibus superiorum,
ita ut ego non optarem meliores rectores, sique aliquis est in provincia, qui
poterit postea gubernare provinciam, iste est unus meo iudicio; suavis etiam
52