Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

ks.T.J., Andrzej Rudomina T. J., Misje Katolickie, 1932, R. 51, str. 201—
211, 265—268, 298-300, 336—338.
Słuchacze teologji, w myśl Konstytucyj Towarzystwa
Jezusowego i rozporządzenia generała Klaudjusza Acquaviva, 1 )
po pomyślnie odbytym trzyletnim kursie teologji, przystępowali
pod koniec czwartego i ostatniego roku studjum teologji do t. zw.
egzaminu „ad gradum", obejmującego całokształt nauk
filozoficznych i teologicznych. Wynik pozytywny egzaminu
zależał od tego, czy słuchacz opanował przepisany materjał
filozoficzny i teologiczny, czy go gruntownie przemyślał i
zrozumiał, czy potrafił obronić tezy przed zarzutami i czy dopiął
do tego stopnia wiedzy, by mógł bez trudności wykładać filozofję
i teologję w kolegjach. Egzamin ten traktuje się bardzo poważnie.
Czterej egzaminatorowie, wyznaczeni przez prowincjała, po
uprzedniem zawiadomieniu generała, przysięgą zobowiązują się
do sprawiedliwej i objektywnej oceny wiedzy egzaminowanego,
przesyłanej sekretnie prowincjałom. Nad zachowaniem
obowiązujących w tym względzie przepisów miał czuwać
prowincjał a przynajmniej rektor, jako przewodniczący komisji
egzaminacyjnej. Do tego egzaminu, mającego być koroną studjów
siedmioletnich, zasiadł Bobola dnia 26 lipca 1622 r.
Egzaminatorzy byli wyznaczeni przez generała zakonu,
przewodniczył rektor Jan Gruzewski. Wynik egzaminu był wprost
fatalny; zaledwie jeden profesor uznał wiedzę Andrzeja za
odpowiadającą wymaganiom, trzech innych wydało opinję
zupełnie negatywną. 2 ) Nieformalności nie popełniono przytem
żadnej, bo brak nawet śladu jakiegoś protestu ze strony
przewodniczącego Gruzewskiego. Negatywna ocena odpowiedzi
Boboli, wydana przez trzech egzaminatorów, niezależnie od
siebie, bez żadnego porozumienia i sekretnie przekazana
prowincjałowi, i generałowi musi mieć jakieś podstawy
objektywne. Co było powodem tak niepomyślnego wyniku
ostatniego egzaminu, niewiadomo. Może sam Bobola przez
lekceważenie tej sprawy
1 ) Ordinationes Praepositorum Generalium, Antverpiae 1635, str.
117—119; Instructiones ad Provinciales et Superiores Societatis ex anno
1616; Antverpiae 1635, str. 100—101.
65