Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

wieści. Z Kamieńca pisano 9 sierpnia 1648 r.: „Tu srogi nierząd,
Greków, Schyzmatyków we Wołoszech pełne zdrady. Dla Boga
ratujcie choć mury, kościoły, jeśli nie nas braciey.” 3 ) „Kozacy...
Ostróg zajechawszy, zwykłe popełnili caedes et spolia,
kościołom nie przepuściwszy.” 4 ) „Już rebellia ruska i
zprzysięgla z pogany colluvies chłopstwa, opanowawszy
wszystkie ukrainne, Kijowskie, Podolskie, Bracławskie,
Czernichowskie województwa... kościoły złupiła, zdeptała
Sakramenta, szlachty tak wiele, katolików, księży pozabijała.” 5 )
Z Konstantynowa donoszono: „Żadnemu taka dezolacja miastu i
tak pogańska profanacja kościołów żałosna, parcere nie
pozwoliła; gdyż nie znaleźliśmy żadnego obrazu całego, ale albo
usztychowanego, albo posieczonego, postrzelanego, mianowicie
Krucyfiksów Christi Domini.” 6 ) „W Nowosiółkach kapłana
żadnego nie widzieliśmy; taka od Kobrynia kościołów
dezolacja.” 7 ) Wiele krwi męczeńskiej przelali synowie św.
Dominika, członkowie zakonu kaznodziejskiego, zorganizowani
od 1612 r. w osobną prowincję ruską.
l ) Jabłonowski, Historja Rusi połudn., str. 296.
2 ) Tomkiewicz, Jeremi Wiśniowiecki jako krzewiciel katolicyzmu,
Przegląd Powszechny, T. 185, str. 335.
3 ) Łukasza Miaskowskiego sędziego podolskiego ceduła,
Michałowski, Księga pamiętn., n. 57, str. 150.
4 ) Wiśniowiecki do prymasa 30. VIII. 1648, Michałowski, Księga
pamiętn. n. 71, str. 174.
5 ) Bezimienny do królewicza Karola ze Lwowa 16. IX. 1648,
Michałowski, Księga pamiętn. n. 82, str. 193.
6 ) Pęcławski cześnik Czerski do Kazanowskiego 18. IX. 1648,
Michałowski, Księga pamiętn., n. 83, str. 195.
7 ) List Miaskowskiego 1. II. 1649, Michałowski, Księga pam., str.
366.
W 1648 r. padł graniczny kopiec katolicyzmu na
wschodzie, twierdza Kudak. 1 ) W warunkach kapitulacji,
zaprzysiężonych przez dowódcę Kozaków, Maksyma
Nestorenkę, zapewniono Dominikanom, obsługującym Kudak i
okolicę, możność odejścia cało wraz z mieniem. Załoga wyszła
szczęśliwie, wobec zakonników nie istniały jednak żadne
przysięgi wroga, wszyscy polegli pod ciosami wrażej
122