Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

3
) Lipiński, Dwie chwile z dziejów porewolucyjnej Ukrainy (Z
dziejów Ukrainy), str. 572—574.
lit. ks. Janusza Radziwiłła, regimentarz Jelski, wziął szturmem
miasto i sprawił okrutną rzeź czerni i kozactwa. Resztki
buntowników, uciekające z Pińska, wpadły na chorągiew
Połubińskiego, która siekąc ich bez litości, wgniotła
niedobitków w rzekę Pinę i potopiła. 1 ) Po bitwie beresteckiej i
ugodzie białocerkiewskiej w 1651 r. nastały dla Pińska
spokojniejsze czasy. 2 ) Nie na długo jednak. Z chwilą, gdy
Chmielnicki poddał się pod zwierzchnictwo cara Aleksego,
Moskale wraz z kozakami zajęli znów w 1655 r. Pińsk, spalili
dźwigające się z gruzów miasto i forytując wszędzie
schizmatyckich Rusinów, zawzięcie tępili katolicyzm. Pomoc
polska odbiła miasto i biorąc odwet za krzywdy, wyrządzone
katolikom: „Lachi wnow w Pinskom prisudie monastyri
popalili i prawosławnoho archimandrita Leszczinskoho otca
Josifa mało nie ubili, czerncow jeho pobili na smert.” 3 )
Wskutek tych wypadków, obustronnej zaciętości i wzmożonej
agitacji powstanie w Pińszczyźnie, posiadające z początku
charakter raczej socjalny, przybrało formy walki religijnej,
która chwilami przycichała, by w odpowiedniej chwili
wybuchnąć z większą jeszcze siłą.
Chmielnicki, brnąc coraz głębiej w swych
buntowniczych zapędach, zawarł dnia 7 września 1656 r.
traktat wieczystej przyjaźni z księciem Siedmiogrodu Jerzym
Rakoczym, który znów wszedł w sojusz i związek broni z
Karolem Gustawem (6. XII. 1656). Groźba rozbioru zawisła
nad Polską. W styczniu 1657 r. przybył już Rakoczy do
Synowódzka, skąd przez Skole i Stryj, pomaszerował na
Przemyśl, gdzie miał oczekiwać na pomoc kozaków
4
Chmielnickiego. ) Rozkaz połączenia się z Rakoczym
otrzymali pułkownicy kozaccy, stacjonujący na Wołyniu i
Polesiu, których oddziały zbyt już ciążyły ludności tamtych
okolic. Napady, rabunki i gwałty, jakich rzekomo w obronie
prawosławia się dopuszczali, zmusiły nawet takiego
1 ) Załęski, Jezuici, T. IV, Cz. III, str. 1367—1369; Annuae Literae
Coll. Pinsc. S. I. 1648, A. S. I. Lith. 39, k. 235—236.
126