Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

Warszawie sejmu nadzwyczajnego. Wielu delegatów
oświadczyło się przeciw kasacie, ostatecznie jednak
do połowy listopada 1773 r. rozwiązano zakon na ziemiach
Rzeczypospolitej, nie objętych pierwszym rozbiorem Polski. 1 )
W pierwszych dniach listopada przybył do kolegjum
pińskiego oficjał łucki w towarzystwie komisarzy
Rzeczypospolitej i ogłosił członkom kolegjum tekst brewe
kasacyjnego. Większość dotychczasowych Jezuitów musiała
opuścić kolegjum, kilku staruszków uzyskało pozwolenie na
pozostanie na miejscu. 2 ) W ten sposób przez kilka lat pozostawali
na straży kościoła i grobu Męczennika, księża Mikołaj Trzebicki,
Wiszniewski i Jaksa. Podczas pobytu swego w Pińsku we
wrześniu 1784 r. oddał ostatni król polski, Stanisław August
Poniatowski kościół pojezuicki unitom na cerkiew katedralną,
część kolegjum na mieszkanie, w pozostałej zaś części gmachu
urządzono szkołę podwydziałową. W imieniu unickiego biskupa
pińskiego Gedeona Joachima Horbackiego, przejęli kościół z
„wszystkim kościelnym sprzętem” z rąk eksjezuity ks. Jaksy,
oficjał Eljasz Borodzicz i pisarz konsystorski Bazyli Hreczko. Im
też przekazał ks. Jaksa klucz od krypty Męczennika.
Duchowieństwo unickie odnosiło się do ciała Sługi Bożego z
wielką czcią. Biskup Horbacki polecił sporządzić nową trumnę,
do której w jego obecności przełożyli cenną relikwię księża-unici
Symon Chilewicz i Jan Łukaszewicz. Ten ostatni, jeszcze za
czasów jezuickich od 1768 r., był zakrystjanem w kościele św.
Stanisława, poczem w 1776 r. został wyświęcony na kapłana i
pełnił funkcję zakrystjana katedralnego. Wzruszającym jest
pietyzm, z jakim odnosił się on do świętych zwłok Boboli. Stale
oczyszczał trumnę z kurzu, na święta ozdabiał i przybierał ciało w
uroczyste szaty i strzegł go jak oka w głowie. Oficjalnymi
stróżami grobu Męczennika byli wyznaczeni przez biskupa
księża, Piotr Szemetyło, a po nim Chilewicz. 3 )
Troskliwa ta opieka unitów nie trwała jednak długo. W
1793 r. nastąpił drugi rozbiór Polski, Pińsk dostał się pod
panowanie carowej Katarzyny II, która zniosła unicką djecezję
1 ) Załęski, Jezuici, T. V, str. 1—31.
218