Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

przechodniem w Polsce nigdy u nas nie był, jako niektórzy
pod kądzielą siedząc między babami powiadają, iż leliwa z
Niemiec od Renu do Polskiej przyszła — co nie jest.
Albowiem leliwa tak polskim herbem zawsze była, jako
jest starza, śrzeniawa, jastrzębiec, łódź, odrowąż, nałęcz i
inne polskie herby — a to może być pokazano
starodawnemi przywilejami polskiemi i ruskiemi. Pierwsi
starostowie ziem ruskich wielcy Leliwacy z Tarnowa a z
Piłce u nas byli... przedtem też w Polsce za onych
Bolesławów wielkich panowie leliwa w kronikach i
przywilejach zdawna są wspominani. Ktemuż też słowo
leliwa dźwięk słowiańskiego języka w sobie ma.
Albowiem leliwa po słowiańsku rzeczono: patrzwa sam!...
mniemam, iż i leliwa, z przygody się jakiejś wielkiej
urodziła. Nadto jeszcze dowód trzeci jest, iż leliwa w
Polsce urodzony herb jest, a nie skąd inąd do Polski
przyszedł: za starych Polaków, te herby zawsze o pierwsze
miejsca tarły się w Polsce: leliwa, starzą, śrzeniawa. Być
była leliwa w Polsce gościem, jeszczeby się jej drugdy
posieść była nie dała starzą, niebardzo herb cichy i
cierpliwy i tak też nałęcz i śrzeniawa od Lecha starodawni
w Polsce herbowie... by leliwa gościem a nie domowym w
polskiej koronie była, łatwoby był ten gość tym domakom
placu ustąpił... Spytasz mię podobno ... leliwa którejże
rzeczy jest obraz? Powiem ci krótko... Nieboszczyk
1
) Kuropatnicki Ewaryst, Wiadomość o klejnocie szlacheckim, Warszawa
1789, str. 13; Małecki, Studya herald., T. I, str. 7—8.
2
) Orzechowski Stanisław, Żywot i śmierć Jana Tarnowskiego, wyd.
K. J. Turowski, Sanok 1855, str. 35—40.
pan Piotr Kmita... powiedział, że leliwa jest pół koła obraz,
i naśmiewał się z tej luny menstrualnej, jako niektórzy ten
herb przezywają, którego mnie się mniemanie podoba, bo
szlachectwa polskie z ludzi prostych poszły. Jako tedy
topór, trąba, podkowa, ciołek... prostość jakąś kmiecą
obrazem swym pokazują, tak też i leliwa wzięta jest od
koleśnice polskiej jakiejsi człowieka onego, któremu za
herb obraz ten był dany naprzód”.
268