Błogosławiony ANDRZEJ BOBOLA Towarzystwa Jezusowego. Życie

Andream Bobola Mohilnae, quatuor votorum professos, crudeliter
necaverunt”, Annuae Litterae Collegii Pinscensis Societatis Iesu 1657, A. S.
I. Lith. 40, k. 44 v.
7
) Brzozowski, Compendium vitae, Cz. II, n. l; Summarium
additionale in positione Romae impressa 1751, k. 56, 114.
Dlatego też sądzę, że raczej radować się, niż boleć nad
ich okrutną śmiercią wypada.” Stosownie do zarządzenia
generała i zwyczaju zakonu, powstała wtedy pierwsza biografja
Męczennika
1 ) w formie schematycznego, oficjalnego
nekrologu, opracowana według przyjętego szablonu, nie
odtwarzająca jednak należycie postaci Boboli. Badającego
pożółkłe od starości karty, z których pochodzą podane wyżej
wiadomości, ogarnia pewne rozczarowanie. Nie zawierają one
bowiem ani jednego wyrazu entuzjazmu, owszem wieje z nich
pewnego rodzaju chłód i obojętność, będąca jakby
wykładnikiem uczuć, jakie względem osoby Męczennika i jego
bolesnej śmierci, żywili pozostali jeszcze przy życiu
współbracia zakonni. Dziwić się temu jednak nie można, a tem
mniej czynić im z tego powodu zarzutów. Stosunki, panujące
wszechwładnie w tych czasach „Potopu”, wydarzenia bolesne a
prawie codzienne, nie usposabiały do unoszeń i entuzjazmu,
przeciwnie pobudzały do głębokiej, poważnej zadumy i
powodowały niejako przytępienie wrażliwości na zjawiska
niezwykłe. Wiadomości o tragicznych zgonach Jezuitów
polskich, czy litewskich, zbyt często obijały się o ich uszy,
oczy ich oswoiły się niejako z widokiem okrutnie
storturowanych i shańbionych ciał kapłanów i braci zakonu.
Andrzej Bobola był już zrzędu czterdziestą dziewiątą ofiarą,
jaką zakon złożył ze swych członków w pierwszych latach
„Potopu.” Ten sam los w najbliższych latach podzielić miało
jeszcze kilkunastu Jezuitów. 2 )
6. — Tymczasem stosunki polityczne w Polsce, oraz
dola i niedola, jakiej kolegjum pińskie w tym okresie
zamieszania, najazdów i walk wewnętrznych ulegało,
ustawiczna zmiana składu personalnego kolegjum, wszystko to
przyczyniło się do tego, że pamięć o Męczenniku coraz
bardziej poczęła słabnąć. Po śmierci Bohdana Chmielnickiego i
148