HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

Augustus legde de diensttijd voor legioenveteranen in een eerste stadium vast op 16 jaar
plus vier jaar sub vexillis 387 . Dit laatste betekent dat de soldaten nog bij het legioen dienst
moesten doen, maar dat ze vrijgesteld waren van de zwaardere taken. In een later stadium,
waarvan de introductie niet precies bekend is, maar in ieder geval post 13 v. C., werd de
diensttijd verhoogd tot twintig jaar plus vijf jaar sub vexillis 388 . Of Pompeius Niger nu effectief
25 jaar in dienst was en we dus veilig kunnen concluderen dat hij in 19 v. C. in het leger
ingeschreven werd (Niger zwaaide in 44 af, cf. deel 2.5.2.2), is nog maar de vraag.
Veteranen konden of moesten soms langer dienen, maar er zijn eveneens voorbeelden
bekend van soldaten die tussen de 20 en 24 jaar dienst deden 389 . Toch diende de
meerderheid van de soldaten vanaf Tiberius' regering 25 jaar 390 en we zullen dan ook deze
periode gebruiken wanneer we het straks hebben over de diensttijd van Pompeius Niger.
Wat moest een legioensoldaat zoals Pompeius Niger uitvoeren tijdens de kwarteeuw van
militaire dienst 391 ? De primaire taak van het leger was natuurlijk de veiligheid van de
provincie verzekeren. Verder vertegenwoordigde het de politieke autoriteit en de macht van
de prefect in de chora en via hem natuurlijk ook van de keizer van het Imperium Romanum.
De militairen brachten a.h.w. de lokale bevolking in contact met de Romeinse overheersers
en vormden het gezicht van de Romeinse macht in de provincie 392 . Volgens de communis
opinio werden de Egyptenaren sterk onderdrukt door de soldaten, die zich in hun brutaal
optreden beschermd voelden door de keizer 393 . Alston trekt dit in twijfel 394 .
Het leger stond ook centraal in de economische en sociale ontwikkeling. Het hoofdkwartier
van de legioenen lag weliswaar in Nikopolis, maar we hebben heel wat aanwijzingen voor de
aanwezigheid van legioensoldaten in de chora 395 . Ze voerden er taken uit zoals supervisie en
exploitatie van mijnen en steengroeves in de oostelijke woestijn, constructie en bewaking
van wegen en ook heel wat taken in het civiele leven (politietoezicht, gevangenisbewaking,
387
G. WESCH-KLEIN (1998), p. 182 n. 14.
388
G. WESCH-KLEIN (1998), p. 182 n. 14, die ook de mogelijke motieven bespreekt voor de verhoging van de
diensttijd. Er bestaat heel wat discussie over dit onderwerp: J.C. MANN (2000), pp. 153-155 stelt dat de normale
diensttijd in de legioenen vanaf Tiberius 25 jaar was. R. ALSTON (1995), p. 2 stelt dat de legerdienst vanaf
Augustus 20 jaar was en later verlengd werd tot 25 jaar, maar geeft niet aan wanneer dit gebeurde. N. LEWIS
(1983), p. 20 stelt eenvoudigweg dat legioensoldaten 25 jaar dienst moesten doen. Volgens A. DE PRAETERE
(2001), p. 4 was dit slechts 20 jaar. Elders (p. 24) stelt ze dat soldaten tussen 16 en 26 jaar legerdienst moesten
doen. F. BURKHALTER (1993), p. 148 gaat ervan uit dat soldaten 'normalement' 25 jaar dienst deden. Volgens
G.R. WATSON (1969), p. 134 en J.F. GILLIAM (1971), p. 41 was de diensttijd voor legioensoldaten in de tijd van
Pompeius Niger minstens 25 jaar. Een aantal onderzoekers (cf. de referenties bij G. WESCH-KLEIN (1998), p.
182 n. 14) menen dat de verhoging van de diensttijd pas tijdens de Flavii gebeurde, maar hiervoor ontbreken
bewijzen. Cf. G. WESCH-KLEIN (1998), p. 182 n. 14.
389
J.C. MANN (2000), pp. 153-155.
390
J.C. MANN (2000), pp. 153-155.
391
A.K. BOWMAN (1996²), p. 688. H. DE KUYFFER (1989), pp. 111-169 en R. ALSTON (1995), pp. 69-101
geven een uitgebreid overzicht van wat het leger (auxilia én legioensoldaten) uitvoerde in Romeins Egypte.
392
R. ALSTON (1995), p. 38.
393
R. ALSTON (1995), pp. 53-54 met referenties.
394
R. ALSTON (1995), pp. 54-68, vooral pp. 67-68.
129