HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

3.1.4 Moesten Romeinen censusaangiftes indienen?
Zoals hierboven aangestipt, was het doel van de censusaangiftes in de eerste plaats
gegevens verzamelen voor de ophaling van de hoofdelijke taks. Romeinen waren echter niet
onderworpen aan deze taks. Men kan zich dan afvragen waarom Pompeius Niger toch een
aangifte indiende voor de census van 61/2.
Twee visies staan tegenover elkaar. Bagnall en Frier twijfelen niet aan het feit dat Romeinen
vrijgesteld waren van de hoofdelijke taks, maar volgens hen (cf. supra) is het doel van de
censusaangiftes breder dan een efficiënte belastingophaling. Ze denken dan ook dat de
gehele populatie - inclusief Romeinse burgers - zich moesten laten registreren via de
provinciale census 547 . Rathbone daarentegen denkt dat Alexandrijnen en Romeinen geen
aangiftes moesten indienen voor hun familie en hun eigen bezittingen, omdat ze niet
onderworpen waren aan de hoofdelijke taks. Ze moesten volgens hem enkel aangiftes
indienen voor hun eigendom in de chora om Egyptenaren te registreren die eventueel in hun
bezittingen resideerden 548 .
Persoonlijk vind ik, samen met Mitthof 549 , de visie van Bagnall-Frier de meest overtuigende.
Het uitgangspunt van Rathbone 550 dat de Romeinen geen aangiftes moesten indienen omdat
ze geen hoofdelijke belasting moeten betalen is sterk te betwijfelen. Als de censusaangiftes
enkel daartoe ingediend werden, dan zou men vrouwen en personen boven de 62 jaar (cf.
supra) niet moeten vermelden. Bovendien werd P. Lond. II 257-259, een lijst van
huishoudens, zo goed als zeker opgesteld op basis van censusaangiftes en komen er
Romeinen in voor 551 . Verder zijn er aangiftes bekend waarin met zekerheid Romeinse
burgers worden aangegeven 552 . Rathbone is op de hoogte van het bestaan van deze laatste
documenten maar verklaart ze m.i. te gemakkelijk als een "error of safety" 553 .
547 R.S. BAGNALL - B.W. FRIER (1994), pp. 11-12.
548 D. RATHBONE (2001), pp. 107-110.
549 F. MITTHOF (2000), p. 387, vooral n. 41.
550 D. RATHBONE (2001), p. 107.
551 R.S. BAGNALL - B.W. FRIER (1994), p. 12.
552 SB VI 9573 en SB X 10219.
553 D. RATHBONE (2001), pp. 109-110.
163