HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

collega’s, doet me nog meer twijfelen aan het succes dat hij zou kunnen hebben bij de
sowieso al zeldzame Romeinse burgeressen.
Optie twee: De vrouw waarmee Lucius Pompeius Niger een (onwettige) relatie had tijdens
het leger, werd het Romeins burgerrecht gegeven bij zijn afzwaai
In tekst IV, waar uitdrukkelijk aangegeven wordt dat Pompeius Niger en zijn kinderen het
Romeins burgerrecht ontvangen, wordt de echtgenote van Niger niet vermeld. Indien ze ook
het Romeins burgerrecht zou verkregen hebben, zou men verwachten dat ook zij hier
vermeld wordt.
Toch is dit volgens Alston de normale procedure. De vrouw waarmee de legioensoldaat na
zijn legerdienst een huwelijk sloot, kreeg automatisch het burgerrecht 519 . Volgens Phang
werd het burgerrecht slechts in uitzonderlijke edicten aan de vrouwen van veteranen
gegeven 520 . Het is opmerkelijk dat de argumentatie van Alston precies steunt op een edict
(W. Chr. 463) dat Phang uitzonderlijk noemt.
Optie drie: Pompeius Niger kreeg het conubiumrecht om een matrimonium iustum aan te
gaan met een peregrina
Nergens in het archief vind je ook maar één aanwijzing dat Pompeius Niger ooit het
conubiumrecht ontvangen heeft. Toch zijn er een aantal argumenten. Ten eerste hebben we
hierboven aangetoond dat het alleszins mogelijk was dat legioensoldaten het conubiumrecht
verkregen en dat dit met name gebeurd is bij soldaten van Legio XXII Deiotariana, het
legioen waar Pompeius Niger zijn legerdienst volbracht (cf. deel 2.5.1.3.2). Ten tweede is het
bij nader inzicht opvallend hoezeer de situatie van Niger bij zijn afzwaai van het legioen
overeenkomt met die van een auxiliasoldaat bij zijn afzwaai (cf. ook deel 2.5.1.3.2). Hij
verkreeg twee van de drie privileges die auxiliasoldaten ontvingen. Waarom het derde (nl.
het conubiumrecht) dan niet? Zoals onder optie één reeds gezegd, waren relaties en
huwelijken tussen lokale vrouwen en soldaten frequent in Romeins Egypte. Ten slotte
kunnen we nog opmerken dat de enige moderne onderzoeker die zich over de status van de
518
Althans in R. ALSTON (1995), pp. 58-59. Op pp. 159-160 veralgemeent hij tot "soldiers and veterans".
519
R. ALSTON (1995), p. 216 n. 23 (iv).
520
S.A. PHANG (2001), p. 58. Deze edicten zijn: FIRA I² 55, waarin het burgerrecht wordt toegekend aan
Seleukos, zijn ouders, kinderen, afstammelingen en zijn vrouw; W. Chr. 462, waarin de veteranen, ouders,
kinderen en vrouwen (tegenwoordige of toekomstige) het Romeins burgerrecht wordt gegeven (Edict van
Octavianus, 33/2 v. C.); W. Chr. 463, waarin het Romeins burgerrecht aan veteranen, hun vrouwen, kinderen en
ouders wordt gegeven (Edict van Domitianus, 88-89 n. C.).
155