HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

met de formulering van tekst IV vergelijkt, duidelijk zijn dat tekst IV totaal verschillend is van
een dergelijke ajpografhv. De taal is verschillend (Latijn i.p.v. Grieks), de eigen schatting van
het vermogen komt in geen enkele ajpografhv voor, men gebruikt in tekst IV de Romeinse
manier van grensaanduiding en de ajpografaiv zijn alle in de eerste persoon opgesteld en
nooit in de derde persoon zoals in het geval van tekst IV 589 .
3.3.2.2 Een geboorteakte?
Recent veronderstelde Burkhalter dat de papyrus een professio (d.i. een mondelinge
verklaring voor een Romeinse magistraat) was van Pompeius Niger voor de geboorte van
zijn dochter 590 . De vergelijking met andere geboorteverklaringen toont echter aan dat
essentiële elementen in de formulering ontbreken opdat tekst IV zou kunnen geïnterpreteerd
worden als een professio van Niger voor zijn dochter Lucia Pompeia Nigra 591 .
3.3.2.3 Tekst IV: aangifte voor de Romeinse census van Romeinse burgers in
47/8
Zoals reeds gezegd in de uitgave van tekst IV kwam er m.i. twee jaar geleden dankzij
Rathbone een doorbraak in het onderzoek naar de aard en bedoeling van tekst IV 592 . Het
document bestaat uit twee gecertificeerde kopies van een professio en is een Romeinse
censusaangifte voor de door keizer Claudius in het hele rijk georganiseerde census van
47/8. De argumentatie gaat als volgt.
De papyrus beantwoordt geheel aan de voorschriften van de forma censualis (de
censusaangifte voor Romeinse burgers) 593 , die Ulpianus in het derde boek de censibus
weergeeft (Dig. L 15,4): "Forma censuali cavetur, ut agri sic in censum referantur. nomen
fundi cuiusque: et in qua civitate et in quo pago sit: et quos duos vicinos proximos habeat ...
omnia ipse qui defert aestimet." Niger geeft inderdaad zijn huisbezittingen met vermelding
van hun ligging, hij geeft de twee aangrenzende eigendommen op (en voegt zich hier dus
heel duidelijk naar de Romeinse regels en niet naar de Egyptische, die voorschrijven dat de
van het unieke karakter van deze aangifte. Cf. J.E.G. WHITEHORNE (1990), pp. 555-556. Hij presenteert het
document als: "a unique return of both inhabitants and property" (p. 555). F. MITTHOF (2000), p. 404 n. 100
("eine vermutlich für den Bürgerzensus erstellte lateinische Deklaration in doppelter Ausführung über
Personenstand und Eigentum eines Haushaltes aus den Jahren 45-54.") neemt niet echt een duidelijke stelling in.
Voor nog meer literatuurverwijzingen: D. RATHBONE (2001), p. 107.
589
D. RATHBONE (2001), p. 107.
590
F. BURKHALTER (1993), pp. 145-153, vooral pp. 147-149.
591
D. RATHBONE (2001), pp. 110-111.
592
D. RATHBONE (2001), pp. 99-113.
593
Dat had U. WILCKEN (1936), pp. 76-77 reeds opgemerkt. Maar enkel D. RATHBONE (2001), passim legde de
link met de wereldwijde census van 47/8 (cf. infra).
171