HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

Romeins Egypte, over wie we voldoende bronnenmateriaal hebben, behoorden tot deze
klasse 613 .
Uit tekst V, waarin Pompeius' zoon Fuscus op leercontract wordt gestuurd, leidt Mitthof af dat
de kinderen van Pompeius Niger alleszins niet van de rente van de bezittingen van hun
vader konden leven 614 . Dat lijkt me een overhaaste conclusie. Er zijn - zowel in de Oudheid
als heden ten dage - allerlei redenen om, indien men via zijn ouders voldoende geld bezit om
te overleven, toch nog een beroep aan te leren. Bovendien was Fuscus een onwettige zoon
van Pompeius Niger en kon hij niet erven van zijn vader (cf. deel 2.5.2.4.1).
Whitehorne tracht tekst III en V met elkaar in verband te brengen. Het kapitaal dat Niger
verkreeg via het uitlenen van het huis in 44 n. C. had hij volgens Whitehorne vier jaar later
nodig voor de opleiding van zijn zoon in 48 n. C 615 . Mitthof is m.i. correcter: we weten niet
waarvoor Pompeius Niger dit kapitaal van 400 drachmen nodig had 616 . Uit tekst VI
concludeert Whitehorne verder dat Pompeius Niger misschien ook nog een ezel bezat en uit
de passage ejx ajgrou' leidt hij af dat Niger misschien geld ging ophalen van pachters 617 .
Anderen bouwen op deze speculaties verdere hypotheses en beweren dat hij landerijen
bezat 618 .
We kunnen Whitehorne hierin volgen dat Pompeius Niger naar de maatstaven van zijn
Egyptische omgeving zeker een welgesteld man was 619 . Indien hij spaarzaam genoeg was
geweest, kon een legioensoldaat immers een groot deel van zijn soldij (maximaal 5.000
drachmen 620 ) sparen voor later. Daarbovenop kreeg hij nog eens een afscheidspremie van
3.000 denarii of 12.000 drachmen (vgl. het gemiddelde maandloon in de Arsinoïtesgouw =
25,33 drachmen 621 ). Verder is duidelijk dat Niger net als andere veteranen een aandeel had
in meerdere - weliswaar kleinschalige - financiële activiteiten. We willen ons hier echter
uitdrukkelijk hoeden voor een overschatting van deze activiteiten 622 . Een 'local tycoon' (cf.
supra) was Niger volgens mij niet.
613
D. RATHBONE (2001), p. 112.
614
F. MITTHOF (2000), 404.
615
J.E.G. WHITEHORNE (1990), p. 556.
616
F. MITTHOF (2000), p. 404.
617
J.E.G. WHITEHORNE (1990), pp. 556-557. Ook H. DE KUYFFER (1989), p. 391 komt onafhankelijk van
Whitehorne tot deze conclusie.
618
B. TENGER (1993), p. 197 (zonder enige terughoudendheid); J. ROWLANDSON (1996), p. 105 (met nog
enige terughoudendheid); F. MITTHOF (2000), p. 404 (met terughoudendheid).
619
Cf. ook J.F. GILLIAM (1971), pp. 43-44 en L. WIERSCHOWSKI (1984), p. 98, die stelt dat Pompeius Niger
niet tot de arme mensen in Egypte behoort, aangezien hij immobiliënbezitter was.
620
B. TENGER (1993), p. 163 geeft aan dat een een legioensoldaat in de tweede helft van de eerste eeuw n. C.,
uitgaande van een diensttijd van 18 jaar, maximaal 5000 drachmen kan sparen.
621
B. TENGER (1993), p. 166.
622
Zoals J.E.G. WHITEHORNE (1990), p. 557 m.i. teveel doet.
176