HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

urgerrecht verleend bij hun afzwaai en werden ze gedurende hun diensttijd als auxiliarii
milites behandeld 456 . Wanneer je deze achtergrond combineert met de
conubiumschenkingen in de tijd van Domitianus aan legioenveteranen van Legio XXII
Deiotariana, lijkt het me niet onmogelijk dat in dit legioen wel eens vaker peregrini werden
opgenomen die bij hun afzwaai de privileges kregen van auxiliarii milites, namelijk het
burgerrecht en het ius conubii. Merken we ten slotte nog op dat Phang uitdrukkelijk stelt dat
peregijnse legioensoldaten het conubiumrecht kregen 457 .
Over mijn hypothese valt zeker te discussiëren, maar ik denk dat het erg voorbarig is om in
de situatie van Pompeius Niger (of meer algemeen van een legioenveteraan van peregrijnse
afkomst in Legio XXII Deiotariana in het midden van de eerste eeuw) te stellen dat die
persoon met zekerheid het conubiumrecht niet verkreeg.
Aansluitend zou ik nog een andere, meer algemene hypothese (niet specifiek beperkt tot
Legio XXII Deiotariana) willen formuleren. Hierboven zagen we reeds dat zich vanaf keizer
Claudius (eerste militaire diploma = 52 n. C.) een politiek inzette om auxiliasoldaten die nog
peregrini waren bij het begin van hun legerdienst, bij hun afzwaai de civitas romana, het ius
conubii en de civitas liberorum te schenken. Het lijkt me niet onmogelijk dat tekst IV, waarin
Pompeius Niger het burgerrecht en de civitas liberorum krijgt, moet gezien worden als de
allereerste keer dat we die politiek in de papyrologische of epigrafische bronnen terugvinden
en dat tekst IV meteen duidelijk maakt dat de drie privileges waarvan men denkt dat ze enkel
aan auxiliaveteranen gegeven werden, ook aan peregrini die in de legioenen dienst deden
geschonken werden en dat dit gebeurde na de afzwaai van de legioensoldaten.
2.5.1.3.3 Werd de geprivilegieerde status van veteranen erkend?
Dit is een belangrijke vraag, want theoretische privileges impliceren in Romeins Egypte niet
dat ze in praktijk ook altijd afdwingbaar waren. In de woorden van Lewis: "The papyri make it
abundantly clear that the privilege of exemption from compulsory public services (or labor),
… was in actuality fraught with insecurity 458 ". Ook alle andere moderne auteurs geven toe dat
veteranen het moeilijk hadden om hun privileges af te dwingen 459 . Het lijkt er vooral op dat de
hoogste instanties in Romeins Egypte - en dan vooral de prefect - door decreten en
rondzendbrieven aan gouwstrategen (cf. tekst XIII-XV en BGU XI 1219) zich ingespand
456 M. MIRKOVIC (1986), p. 750.
457 S.A. PHANG (2001), p. 74.
458 N. LEWIS (1997), p. 138.
459 H. DE KUYFFER (1989), pp. 349, 353; R.S. BAGNALL (1997), p. 507; F. MITTHOF (2000), pp. 387-388; A.
DE PRAETERE (2001), p. 124. Privileges konden ressentiment, argwaan, afgunst en soms gewelddadige
agressie veroorzaken bij de personen met wie de vrijgestelden samenleefden. Cf. F. MITTHOF (2000), p. 390.
138