HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

van de statistiek 637 zullen we het getal 52800 verder blijven gebruiken, maar de lezer moet
goed beseffen dat er in de periode 30 v. C.-69 n. C. in Romeins Egypte wellicht meerdere
(tien)duizenden rekruten nodig geweest zijn dan het minimumaantal 52800 dat ik hier
vooropstel.
We hebben dus van 63 legioensoldaten op een totaal van 52800 de origo. D.i. 0.0011 %
oftewel 1,1 op duizend. Dat we geen enkele bron van het zo al fragmentarisch bewaarde
bronnenmateriaal mogen terzijde schuiven, behoeft binnen de Oude Geschiedenis
nauwelijks vermelding. Maar veralgemeningen op basis van één op duizend is héél
verregaand, al hebben een hele reeks auteurs er zich wel aan gewaagd 638 . Om twee
redenen ga ik hier toch verder in op het onderzoek naar de herkomst van soldaten in de
vroege keizertijd in Romeins Egypte. Vooreerst omdat Pompeius Niger in heel wat werken
over de rekrutering in de vroeg-Romeins Egypte behandeld wordt en als dé grote
uitzondering verschijnt. Ten tweede is het niet omdat je geen theorieën kan opbouwen aan
de hand van zo'n beperkt bronnenmateriaal dat je dan ook niet meer de bestaande theorieën
op hun betrouwbaarheid kan testen aan de hand van de 63 bekende gevallen.
Er blijken twee stromingen te zijn in het onderzoek. De ene denkt dat de Romeinen al vroeg
overschakelden op lokale rekrutering, de andere denkt dat de rekruten in de vroege keizertijd
vooral uit andere provincies kwamen.
3.5.2.3 Eerste stroming: Vroege lokale rekrutering
De meest recente lijst van het bronnenmateriaal voor de origines van legioensoldaten van 30
v. C. tot 69 n. C. vind je bij H. DE KUYFFER (1989), pp. 259-261. Veertien van de 63
soldaten blijken uit Egypte te komen oftewel 22% 639 . Wanneer je al enige conclusies mag
trekken uit het zeer beperkte bronnenmateriaal, dan kan je moeilijk ontkennen dat lokale
637 Het is immers moeilijk te zeggen wanneer een soldaat overlijdt. Als dit telkens op het einde van zijn
legerdienst gebeurt, zijn er op honderd jaar tijd heel wat minder rekruten nodig dan als de soldaat telkens in zijn
eerste dienstjaar overlijdt en over dit soort zaken hebben wij geen gegevens.
638 F. MITTHOF (2000), pp. 379-380 n. 6 stelt expliciet dat hij Alston steunt in zijn mening dat het
bronnenmateriaal representatief is. Anderzijds geeft R.S. BAGNALL (1997), pp. 505-506 toe dat het
bewijsmateriaal voor uitspraken over rekrutering - zeker voor de eerste eeuw - te gering is. H. DE KUYFFER
(1989), p. 286 geeft toe dat elke nieuwe papyrus of inscriptie de conclusies aangaande de rekrutering grondig kan
wijzigen. Ik wens me eerder aan te sluiten bij Bagnall en De Kuyffer, al wil dat niet zeggen dat je helemaal niets
over de rekrutering kan zeggen, zoals we straks zullen zien.
639 Als men tenminste niet de hypothese van Sanders apud H. DEVIJVER (1974), pp. 455-456 aanneemt, die
denkt dat alle soldaten die in CIL III 6627 verschijnen met het origo Galatia afstammelingen zijn van de
oorspronkelijke recruten bij de officiële opname van het legioen en dat ze de origo van hun moeder opgeven,
maar eigenljk lokale rekruten zijn. Volgens hem was er vanaf Tiberius reeds lokale rekrutering van soldatenzonen
die echter steeds de origo van de moeder aangaven. Zover ik kan zien werd zijn visie door niemand aanvaard en
we houden er dan ook verder geen rekening mee. Eens te meer vormt zijn alternatieve visie een bewijs van de
onzekerheid in het onderzoek naar de origines van de soldaten.
180