HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

hebben om de privileges van de veteranen te vrijwaren. De lokale ambtenaren in de gouw
zelf lijken zich minder te hebben aangetrokken van de theoretische privileges van
veteranen 460 . We gaan hier dieper op in, vanwege het belang voor tekst XI en tekst XIII-XV
(cf. deel 2.5.2.3.4).
Toegepast op de liturgieën, waarvan de veteranen in theorie vrijgesteld waren 461 ,
onderscheidt Lewis drie vormen waardoor de theoretische privileges in de praktijk
daadwerkelijk geschonden werden. Ten eerste was sinds het begin van de tweede eeuw een
proces begonnen van geleidelijke vermindering van immuniteitsprivileges 462 . Verder kan het
ook zijn dat de bevoorrechte groepen wel degelijk de iure privileges hadden, maar dat deze
door de lokale ambtenaren eenvoudigweg genegeerd werden 463 . Ten slotte kan ook sociale
druk meegespeeld hebben: het zal zeker gebeurd zijn dat een welgestelde veteraan eerder
verkoos een liturgie waarvan hij eigenlijk de iure vrijgesteld maar waar veel geld voor nodig
was, op te nemen dan de woede van al zijn buren op de hals te halen die veel minder
kapitaalkrachtig waren 464 .
Concrete voorbeelden uit het papyrologisch en juristisch bronnenmateriaal van veteranen die
in weerwil van de keizerlijke uitzonderingsmaatregelen liturgieën moesten opnemen, vind je
verzameld in R. ALSTON (1995), pp. 63-64, N. LEWIS (1997), pp. 139-140 en F. MITTHOF
(2000), p. 388 n. 42. Maar niet alleen hun vrijstelling van liturgieën werd meermaal
aangevochten. SB V 7523 is een verklaring van een getuige die had gezien dat C. Maevius
Apella, een veteraan van ala Apriana, geslagen werd door een strategos. Een strategos was
een lokale ambtenaar die in principe (cf. 2.5.1.3.1) geen jurisdictie over een veteraan had.
Anderzijds zagen we hierboven dat veteranen niet tot stokslagen konden veroordeeld
worden. Teksten XIII-XV (63 n. C.) betreffen klachten vanwege legioenveteranen, veteranen
van de auxilia, de alae en de vloot over privileges die niet gerespecteerd worden door de
gouwstrategen 465 .
Mann denkt dat de veteranen hun privileges en hun status gemakkelijker konden laten
gelden indien ze, zoals zovele veteranen in de tweede en de derde eeuw deden, zich
definitief vestigden nabij het kamp waar ze legerdienst gedaan hadden. Daar hadden
veteranen geen problemen om mensen te vinden die konden getuigen over hun status van
460
F. MITTHOF (2000), p. 388.
461
BGU II 628 = W. Chr. 462 (31 v. C.), r. 11-12: muneribus publicis fu[ngend]i vacatio.
462
N. LEWIS (1997), p. 138. Cf. ook R. ALSTON (1995), pp. 65-68. H. DE KUYFFER (1989), p. 354 en G.
WESCH-KLEIN (1998), p. 191 zien vooral het aantal van de aan de de veteranenprivileges deelnemende
familieleden verminderen. F. MITTHOF (2000), p. 387 denkt daarentegen aan een groeiend aantal privileges. A.
DE PRAETERE (2001), p. 24 stelt dat traditioneel gedacht wordt dat de privileges van veteranen steeds verder
ingeperkt werden, maar dat hier niet voldoende bewijzen voor zijn. Toch geeft ze toe dat veteranen het steeds
moeilijk hebben gehad om hun privileges te bewaren.
463
N. LEWIS (1997), p. 139.
464
N. LEWIS (1997), p. 139.
465
G.M. PARASSOGLOU (1970), p. 95 comm. bij r. 30 met bibl. verwijzingen; N. LEWIS (1983), p. 178; R.
ALSTON (1995), p. 215 n. 23 (ii). A.K. BOWMAN (1996²), p. 688.
139