HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

Ten eerste steunen de onderzoekers die menen dat veteranen geen militaire diploma's
kregen in aanzienlijke mate op PSI 1026 443 : veterani ex legionibus instrumentum accipere
non solent. M.i. is accipere non solent iets heel anders dan non accipiunt. Misschien kregen
legioenveteranen inderdaad geen militair diploma (of wat voor een certificaat instrumentum
hier ook mag betekenen), maar konden ze het wel aanvragen indien ze dat wensten 444 . Ten
tweede lijkt me de gevolgtrekking dat legioensoldaten de privileges van auxiliaveteranen niet
kregen omdat ze geen militair diploma kregen methodologisch onjuist. De Praetere is m.i.
correcter: "Aangezien de gewone legioensoldaten normaal geen militair diploma kregen, is
het onmogelijk om uit te maken of de kinderen van deze soldaten Romeinse burgers werden
en of de veteranen zelf het ius conubium kregen 445 ."
Dat veteranen de privileges niet zouden verkrijgen die in het militaire diploma vermeld staan,
heeft ook enkele vreemde consequenties. Ten eerste is het moeilijk te vatten waarom
auxiliaveteranen meer privileges (ius conubii, maar ook de burgerrechtsverlening aan de
tijdens de legerdienst geboren kinderen tot 140 n. C.) zouden krijgen dan
legioenveteranen 446 . Ten tweede zijn er legioenveteranen die verplicht werden zich te
vestigen in kolonies in grensprovincies. In deze streken is de overgrote meerderheid van de
aanwezige vrouwen peregrinae. Wanneer de legioenveteranen geen conubiumrecht zouden
krijgen, zou het onmogelijk zijn voor hen om kinderen te verwekken die Romeins burgerrecht
hadden en zou ook de hele idee van een Romeinse kolonie vervallen, want dan is er na één
generatie geen Romein meer te bespeuren 447 . Het eerste bezwaar kan men mogelijk nog
weerleggen 448 , voor het tweede is dit al moeilijker 449 . De auteurs (Campbell en Vittinghoff)
van deze bezwaren denken dan ook dat aan alle veteranen het ius conubii gegeven werd 450 .
Een laatste opmerking bij de communis opinio is dat er wel degelijk enkele certificaten van
privileges van legioensoldaten bewaard zijn (CIL XVI, 7-11 [bronzen tabletten], W. Chrest.
463 en P. Mich. VII 432 [houten tabletjes] en P. Ryl. IV 611). Volgens de communis opinio
443
Cf. M. MIRKOVIC (1986), p. 171 n. 10; S.A. PHANG (2001), p. 61.
444
In deze richting denkt ook J.C. MANN (2000), p. 161 en ook H. DE KUYFFER (1989), p. 348 (deze laatste wel
iets gematigder).
445
A. DE PRAETERE (2001), p. 65. Ze spreekt zichzelf wel tegen, cf. A. DE PRAETERE (2001), p. 50. Maar ook
S.A. PHANG (2001), p. 61 geeft aan dat de gevolgtrekking een redeneerfout is.
446
Cf. CAMPBELL, apud S.A. PHANG (2001), p. 69.
447
F. VITTINGHOFF, apud H. DE KUYFFER (1989), p. 348.
448
En wel op twee manieren. Men kan de visie van R. ALSTON (1995), pp. 215-217 n. 23 bijtreden, die zegt dat
de partners van legioensoldaten bij de afzwaai van de militairen het Romeins burgerrecht kregen (cf. edict van
Octavianus [S.A. PHANG (2001), pp. 69-71] en Domitianus [S.A. PHANG (2001), pp. 71-72]). Dan zouden ze een
groter privilege krijgen dan de auxiliaveteranen, want de echtgenotes van deze laatsten bleven steeds peregrinae
en is meteen ook de hele conubiumkwestie opgelost. Men kan ook argumenteren dat de legioenveteranen de
verlening van het conubiumrecht en de andere vermelde privileges aan de auxiliaveteranen helemaal niet als een
aantasting van hun hiërarchisch hogere positie zagen. Cf. H. DE KUYFFER (1989), pp. 319-322.
449
Volgens H. DE KUYFFER (1989), p. 348 kan deze bewering overdreven zijn. Hij geeft echter niet aan waarom.
450
Campbell: Cf. S.A. PHANG (2001), p. 69: Vittinghoff: Cf. H. DE KUYFFER (1989), p. 348.
136