HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

Het zal de lezer die tekst VII B zelfs maar vluchtig leest dadelijk opvallen dat de aangifte van
Pompeius Niger allesbehalve een doorsnee aangifte is. Pompeius Niger registreert enkel zijn
eigendom, niet zichzelf of zijn familie. De aangifte van de leden van het gezin is echter
essentieel in een censusaangifte, aangezien het de gegevens voor de hoofdelijke taks
oplevert. We gaan straks dieper in op het vreemde karakter van de aangifte van Pompeius
Niger.
3.1.2 Wat gebeurde er met de aangiftes?
De aangiftes werden normaal gezien gericht aan de strateeg of de basilikos grammateus 540 .
Wanneer de aangifte ontvangen werd in het kantoor plaatste men aan de bovenkant van de
papyrus een paginanummer en de linkerkant werd geplakt tegen de rechterkant van de
vorige aangifte. De reeks papyri die zo ontstond en dus over één persoon handelde, werd
opnieuw een nummer gegeven en opgeborgen in de archieven 541 . Het bureau van de
strateeg of van de basilikos grammateus stuurde dan een kopie van de censusverklaring
naar de klerk van het dorp, de stad of het stadsdistrict van de persoon die de aangifte deed.
In deze lokale bureaus werd dan o.a. een lijst opgesteld van de jongeren die vóór de
volgende provinciale census veertien jaar zouden worden. Vanaf dat moment moesten ze
immers de hoofdelijke belasting betalen (cf. infra).
3.1.3 Het doel van de census
Algemeen wordt aangenomen dat de census een nauwe band had met het systeem van de
hoofdelijke taks 542 . We hebben echter geen enkele informatie van bovenuit, d.w.z. er is niet
zo iets als een tekst uit de Oudheid die netjes alle aspecten van de census voor ons
uitlegt 543 . Een efficiënte belastingophaling kan alleszins niet het enige doel zijn, want in de
censusaangiftes worden personen aangegeven die boven 62 jaar oud zijn (boven die leeftijd
moesten Egyptenaren geen taks meer betalen) en ook vrouwen, die eveneens vrijgesteld
waren van de hoofdelijke taks 544 . Het feit dat de cyclus echter precies veertien jaar bedraagt
(de leeftijd waarop Egyptenaren volwassen en belastingplichtig werden 545 ), wijst echter weer
op fiscale doeleinden 546 .
540 W.E.H. COCKLE (1984), p. 120; N. LEWIS (1983), p. 157.
541 N. LEWIS (1983), p. 157.
542 R.S. BAGNALL - B.W. FRIER (1994), pp. 10, 27.
543 R.S. BAGNALL - B.W. FRIER (1994), p. 26.
544 R.S. BAGNALL - B.W. FRIER (1994), p. 27.
545 N. LEWIS (1983), p. 158.
546 N. LEWIS (1983), p. 157; R.S. BAGNALL - B.W. FRIER (1994), p. 27.
162