HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

het Grieks-Egyptisch milieu van de gouwmetropolen 645 . Het is niet helemaal duidelijk wie De
Kuyffer precies met deze laatste groep bedoelt, maar een lid van de metropolitai (en ik ben
er van overtuigd dat De Kuyffer die groep burgers binnen de metropolis bedoelt) was
Pompeius Niger zeker niet (cf. deel 2.5.2.1). Zijn argumentatie voor een verbod van de
opname van Egyptenaren (ook Lewis gaat met dit verbod akkoord 646 ) in de legioenen wordt
door dit alles ondermijnd.
3.5.2.4 Tweede stroming: Rekrutering uit andere provincies
Alston 647 en Mitthof, twee auteurs die zich recent met de problematiek van rekrutering
hebben beziggehouden, denken dat lokale rekrutering in Romeins Egypte voor de legioenen
in de tijd van Pompeius Niger nog niet voorkwam en dat de rekruten uit andere provincies uit
het Griekse Oosten kwamen. Mitthof is wel iets voorzichtiger (en onduidelijker 648 ) dan Alston.
Ook volgens Watson, Forni, Lewis en Bowman werd pas in de tweede eeuw lokale
rekrutering de regel 649 .
Of men de theorie van de rekrutering uit andere provincies tijdens de vroege keizertijd nu
aanneemt of niet, de situatie van Pompeius Niger staat lijnrecht tegenover deze
onderzoeksrichting en levert voor deze vorsers dan ook vaak problemen op. Niger kwam uit
de Egyptische chora en niet uit een provincie in het Griekse Oosten.
645 H. DE KUYFFER (1989), pp. 288-289.
646 N. LEWIS (1983), pp. 27-28. Hij denkt dat enkel burgers van de Griekse poleis (en dus niet de metropolitai uit
de gouwhoofdsteden of personen van Egyptische afkomst) in het legioen konden opgenomen worden.
647 R. ALSTON (1995), pp. 39-43.
648 Enerzijds zegt F. MITTHOF (2000), p. 379 dat de legioenen tot ver in de tweede eeuw gevormd werden uit
rekruten van andere provinices, met name Syrië, Fenicië, Klein-Azië, Cyrenaica en Afrika en ook dat (p. 380) "Der
peregrinen Landbevölkerung hingegen blieb, wie es scheint, der Eintritt in eine Legion versagt" (met hingegen
bedoelt hij Romeinen en burgers van de Griekse poleis [in het bijzonder de Alexandrijnen]). Anderzijds kwam
volgens hem lokale rekrutering reeds vroeg voor en hij verwijst daarbij expliciet naar de legioensoldaat Pompeius
Niger (waarbij hij Niger een 'Metropolit' noemt). Deze contradictie wordt opgelost (p. 380) door te stellen dat de
gouwhoofdsteden, hoewel hun inwoners in juridische zin aigyptioi (en dus "peregrinen Landbevölkerung") waren,
op grond van hun functie als administratief en cultureel-religieus centrum en hun stedelijk karakter doorgaans als
stedelijke nederzettingen golden en er bovendien een gehelleniseerde bovenlaag in deze steden was die door
haar juridische privileges, bezitsstatus en culturele identiteit van de andere inwoners van de gouw afgegrensd
was en dat ze daardoor rekruten mochten leveren voor de legioenen. Mitthof benadert hiermee sterk de visie van
De Kuyffer (cf. supra). Mijn probleem met deze visie is nu precies dat Pompeius Niger van Egyptische afkomst
was en zeker niet tot de gehelleniseerde bovenlaag, de metropolitai, behoorde (cf. deel 2.5.2.1). Het wordt dan
ook alleen maar onduidelijker wanneer Mitthof verderop zegt (pp. 390-391 n. 49): " Daß die metropolitane Elite
dem Eintritt ins Heer eher abgeneigt war, wird m.E. am Beispiel von Oxyrhynchos recht deutlich: …", waarmee hij
dan weer tegen zijn eigen vorige stelling ingaat. Bovendien geeft Mitthof uitdrukkelijk aan (pp. 380-381) dat de
Gnomon van de Idios Logos (BGU V 1210) § 55 geenszins het verbod voor Egyptenaren op indiensttreding in de
legioenen impliceert, waarmee hij dan weer een aanwijzing geeft voor de rekrutering van deze bevolkingsklasse
in de legioenen.
649 G.R. WATSON (1969), p. 23. Voor A.K. BOWMAN (1996²), p. 687 is Pompeius Niger : "A unique early
example of an Egyptian legionary soldier…". Forni publiceerde terzake heel wat studies die ik in samenvatting las
apud H. DEVIJVER (1974), p. 456, 458 en kwam tot het besluit dat lokale rekrutering voor de Egyptische
legioenen pas begon in de tijd van Hadrianus. N. LEWIS (1983), p. 20 stelt het zo: "For the first century and a half
of Roman rule the emperors made it their policy to assign provincial recruits to military units stationed in other
provinces or areas. During those decades, therefore, the veterans who settled in Egypt would be men of foreign
origin."
182