HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

4.3 Pompeius Niger en de geschiedenis van het leger in
vroeg-Romeins Egypte
4.3.1 De privileges van de veteranen van Legio XXII Deiotariana
In een onderzoek dat kaderde in de vraag naar het huwelijk en de status van de vrouw van
Pompeius Niger, formuleerde ik een hypothese over de privileges (waaronder het ius
conubii) van veteranen van Legio XXII Deiotariana die nog peregrini waren bij hun
inschrijving (cf. deel 2.5.1.3.2, vooral 2.5.1.3.2b). Deze laatsten werden m.i. gedurende hun
legerdienst als auxiliarii milites behandeld en kregen dan ook dezelfde privileges (civitas
romana, civitas liberorum en ius conubii) als de auxiliaveteranen en ook op hetzelfde
moment (na hun afzwaai en niet bij hun inschrijving) 679 . We vonden goede
aanknopingspunten voor deze hypothese bij Pompeius Niger (maar ook bij andere veteranen
van Legio XXII Deiotariana 680 ). Dankzij tekst IV weten we zeker dat hij twee van deze
'auxiliaprivileges' (nl. de civitas romana en de civitas liberorum) na zijn afzwaai kreeg.
Precies daarom denk ik dan ook dat Pompeius Niger tevens het derde privilege (m.n. het
conubiumrecht) verkreeg. Er zijn nog andere argumenten voor deze laatste stellingname, die
ik uitgebreid behandel in deel 2.5.2.4.2.
4.3.2 Rekrutering van Egyptenaren voor de legioenen
Alle moderne onderzoekers geloven in een verbod op de toetreding van Egyptenaren 681 tot
de Romeinse legioenen (cf. deel 3.5.2). Pompeius Niger, wiens Egyptische afkomst in deel
2.5.2.1 werd aangetoond 682 , volbracht zijn legerdienst in de legioenen. In deel 3.5.2.1
trachtte ik in navolging van Mitthof aan te tonen dat BGU V 1210 § 55 - het belangrijkste
678 Een andere, gelijktijdige tekst uit Oxyrhyncha uit de Fouad-collectie (waaruit één derde van de teksten van ons
archief komt) heeft een inventarisnummer dat erg dicht bij de andere papyri uit deze collectie ligt. Cf. de comm. bij
V.20 en deel 2.5.2.3.2.
679 Daarbij formuleerde ik nog een andere hypothese. De schenking van de 'auxiliaprivileges' na de afzwaai aan
peregrini die bij de legioenen in dienst traden, is volgens mij niet beperkt tot Legio XXII Deiotariana, maar kwam
bij alle legioenen voor. Cf. deel 2.5.1.3.2. Wanneer men dit aanvaardt, zou tekst IV de allereerste keer zijn dat we
de schenking van de drie privileges (die begon vanaf keizer Claudius) aan auxiliasoldaten en peregrini die in
dienst traden bij de legioenen bij hun afzwaai, in de papyrologische of epigrafische bronnen terugvinden. Het
eerste militaire diploma dateert immers pas van 52 n. C.
680 P. Mich. VII 432 en P. Ryl. IV 611. Cf. deel 2.5.1.3.2 en deel 2.5.2.3.1.
681 Men mag de term aigyptios niet verwarren met Egyptenaar. De meeste onderzoekers aanvaarden dat aigyptioi
uit de klasse van de metropolitai (die van Griekse afkomst waren) wel in de legioenen konden treden en dan het
burgerrecht verkregen bij inschrijving. Pompeius Niger behoorde niet tot de metropolitai (cf. deel 2.5.1.2, vooral
deel 2.5.1.2.2) en verkreeg zijn burgerrecht na zijn afzwaai.
189