HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

M.i. moeten we vooral aandacht schenken aan de gelijkaardige situaties P. Mich. VII 432 en
P. Ryl. IV 611, twee schenkingen van privileges door keizer Domitianus aan
legioenveteranen van laatstgenoemd legioen. Volgens het recente onderzoek van Daris over
Legio XXII Deiotariana vormen deze documenten het onweerlegbare bewijs dat het ius
conubii en de civitas romana soms op het eind van de legerdienst geschonken werden aan
veteranen van dit legioen 496 . Vertrekkende van de onorthodoxe ontstaanswijze van Legio
XXII Deiotariana en een hypothese van Mirkovic over de eerste rekruten van dit legioen
formuleerde ik hierboven reeds een hypothese over het opnemen van peregrini in Legio XXII
Deiotariana (en mogelijk de peregrini van alle legereenheden vanaf keizer Claudius) die tot
het einde van hun diensttijd als auxiliarii milites behandeld werden (cf. deel 2.5.1.3.2). M.i.
moet men wel zowel P. Mich. VII 432, P. Ryl. IV 611 als tekst IV in deze context zien. In dit
verband is het interessant dat Rathbone aankondigt dat Alston binnenkort een studie zal
publiceren "against the view founded by Mommsen that non-citizens recruits to legions were
given citizenship on enlistment" 497 .
2.5.2.3.2 Waar vestigde Pompeius Niger zich?
Alle moderne onderzoekers zijn van mening dat Lucius Pompeius Niger zich na zijn
legerdienst als welgestelde legerveteraan terugtrok in zijn geboorteplaats Oxyrhynchus 498 . Ik
zal tegen deze communis opinio ingaan en argumenteren dat hij in de Arsinoïtische gouw
ging wonen.
496 S. DARIS (2000), p. 366. Vanwege de slechte bewaringstoestand van de twee papyri is er discussie over de
precieze aard van de privileges die erin geschonken worden. H. DE KUYFFER (1989), p. 348 zegt dat in de twee
papyri het burgerrecht aan de kinderen van een veteraan van Legio XXII Deiotariana verleend wordt en het ius
conubii aan de veteraan zelf geschonken wordt.
497 D. RATHBONE (2001), p. 106 n. 24.
498 J.F. GILLIAM (1971), p. 41, p. 42 n. 14; B.W. JONES - J.E.G. WHITEHORNE (1983), p. 142 (n° 2827, 2833),
148 (n° 2960); J.E.G. WHITEHORNE (1988), p. 445, 448; J.E.G. WHITEHORNE (1988), p. 556; S.
DARIS (2000), p. 366; D. RATHBONE (2001), passim. F. MITTHOF (2000), p. 404 denkt op basis van VII.40 (cf.
de comm. aldaar) dat Niger misschien in een dorpje in de Oxyrhynchitische gouw woonde. Met de visie van F.
BURKHALTER (1993), pp. 151-153 kan ik niet akkoord gaan. Haar redenering gaat als volgt. Indien men VII.36-
38 gelooft, dan leefde de veteraan niet permanent in Oxyrhynchus, maar elders. In deze laatste papyrus zegt
Niger immers dat hij slechts van tijd tot tijd in Oxyrhynchus resideert en dan zijn intrek nam in het huis van 400
sestertiën. Tot zover kan ik haar volgen. Dan stelt ze dat alle contracten in het archief van Niger van het
sugcwvrhsi"-type zijn (wat sowieso al niet correct is want tekst V is geen sugcwvrhsi") en dat die slechts in
Alexandrië kunnen afgesloten worden. Zoals reeds aangestipt in de comm. bij tekst I.I.6-8 konden ook door
mensen die in de chora leefden sugcwrhvsei" afgesloten worden. Twee (tekst III en V [maar dit is dus geen
147