HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

. 6: De meest recente en uitvoerige synthese van de term ei[sodo" kaiº e[xodo" komt van G.
HUSSON (1983), pp. 65-72. De hier vermelde gegevens komen van deze studie.
In de Romeinse en Byzantijnse periode komt het termenpaar heel frequent voor, zowel in het
enkel- als meervoud. De expressie duidt concreet op een soort van nauwe gang of passage
die toegang geeft tot het huis of tot het terrein (waar het huis opstaat) of die rechtstreeks
uitgeeft op de straat. Zelfs in het enkelvoud betekent de formule niet zozeer een aparte inen
uitgang maar één enkele passage langs dewelke men binnengaat én buitengaat. Husson
vertaalt dan ook als "l'entrée-et-sortie".
De formule ei[sodo" kaiº e[xodo" heeft echter ook een juridische betekenis. Het is een
servituut, een recht op doorgang. Ei[sodo" kaiº e[xodo" kan dus zowel verwijzen naar een
juridisch begrip als naar een concrete realiteit. Vandaar de moeilijkheid om een zo
ingewikkeld begrip correct te vertalen (cf. onze vertaling). In een aantal contracten wordt het
huis verkocht suºn eijsovdoi" kaiº ejxovdoi" en Husson denkt dat het hier (niet noodzakelijk)
om een huis met meerdere ingangen gaat. Het meervoud duidt er veeleer op dat alle rechten
van toegang en uitgang gegarandeerd zijn. In deze context kan men ook P. Oxy. I 99. r. 15-
16 citeren: tw'n eijsovdwn pasw'n kaiº ejxovdwn (55 n. C.).
r. 7: De uitdrukking prosdeomevnh" ejpiskeuh'" komt voor in andere verwijzingen naar
gebouwen, van de tijd van de Ptolemaeën tot de Byzantijnse periode 114 .
r. 7-8: Het werkwoord pareisfevrw is in de betekenis "opperen, voorstellen, aanbieden" al
bekend in de klassieke periode 115 . In P. Tebt. I 38 r. 12 krijgt het woord een nieuwe
betekenis, namelijk "smokkelen", maar die betekenis is hier onmogelijk 116 .
r. 8: Dapavna" en ajnhlwvmata zijn synoniemen. jAnhlwvmata in plaats van ajnalwvmata
komt frequent voor 117 .
r. 8: Dieuluthvkasin staat via e[tïiï deº kaiº in verbinding met pareisenhvnucen. Het is een
constructio ad sensum, vermits e{kasto" aujtw'n inhoudelijk een meervoud is, maar
grammaticaal een werkwoord in het enkelvoud moet krijgen 118 .
114 A. TRAVERSA (1961), p. 104 comm. bij r. 7.
115 A. TRAVERSA (1961), p. 104 comm. bij r. 7-8.
116 A. TRAVERSA (1961), p. 104 comm. bij r. 7-8.
117 A. TRAVERSA (1961), p. 104 comm. bij r. 8.
118 A. TRAVERSA (1961), p. 104 comm. bij r. 8.
51