HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

kunnen steeds uitzonderlijke gronden aangevoerd worden voor deze schenkingen 451 . Vooral
Alston gaat te gemakkelijk voorbij aan deze militaire diplomata voor legioensoldaten 452 .
b) Nog meer bezwaren in de specifieke situatie van Pompeius Niger
Pompeius Niger zwaaide reeds af uit het leger voor het midden van de eerste eeuw n. C. Bij
verschillende onderzoekers vinden we terug dat in die tijd Romeinse vrouwen in de chora
uiterst zeldzaam waren 453 . Met De Kuyffer kunnen we dus zeggen dat een eventuele
verlening van het conubiumrecht aan een vroege legioenveteraan als Pompeius Niger die
zich in het Egyptische binnenland vestigde tegemoet zou komen aan een reële behoefte 454 .
Een tweede bezwaar heeft specifiek te maken met Legio XXII Deiotariana, het legioen
waarin Niger dienstdeed. Zoals hierboven gezegd zijn er enkele getuigschriften bewaard
waarin privileges verleend worden aan legioenveteranen. In twee (P. Mich. VII 432 en P. Ryl.
IV 611) van deze getuigschriften verleent Domitianus aan soldaten van Legio XXII
Deiotariana (!) naast andere privileges ook het ius conubii. Volgens het recente onderzoek
van Daris vormen deze getuigschriften het onweerlegbare bewijs dat het ius conubii en de
civitas romana soms op het eind van de legerdienst geschonken werden aan veteranen van
dit legioen 455 .
c) Eigen hypothese
Daarstraks had ik het - niet zonder reden - reeds uitgebreid over de oorsprong van Legio
XXII Deiotariana. Het legioen werd kort na 25 v. C. aan de officiële legioenen toegevoegd en
was samengesteld uit het leger van de vazalstaat Galatia. Eensklaps werden meer dan
5.000 peregrini in het Romeins leger opgenomen. Volgens Mirkovic werd aan hen pas het
451 CIL XVI, 7-11: aangepaste diploma's voor ex-vlootsoldaten die in het legioen opgenomen werden; W. Chrest.
463: de soldaten hebben 24 of 25 jaar gediend, langer dan normaal dus. Bovendien werden ze gerekruteerd in
het crisisjaar 68/69. Waarschijnlijk (!) kwamen ook deze soldaten oorspronkelijk uit de vloot; P. Mich. VII 432:
schenking van conubium aan veteranen van Legio XXII Deiotariana en van civitas romana aan hun kinderen. Het
houten tafeltje is een afschrift van een lijst die op bronzen tafels openbaar gemaakt werd te Alexandrië. Normaal
werd de keizerlijke wet die in de schenking van privileges aan veteranen voorzag echter in Rome opgemaakt.
Mogelijk kregen deze veteranen de privileges omdat dit legioen samen met Legio III Cyrenaica keizer
Vespasianus als eerste erkend had. Cf. vooral A. DE PRAETERE (2001), pp. 65-66 maar ook H. DE
KUYFFER (1989), p. 318, de verwijzingen in S.A. PHANG (2001), p. 61 n. 24 en S.A. PHANG (2001), p. 69.
Deze laatste vorser is geheel terecht voorzichtiger: "In some (!) of these instances, it is clear that the legionary
veterans received the civitas, conubium and the civitas liberorum because they were originally peregrine,
transferred from the fleet."
452 R. ALSTON (1995), p. 215 n. 23 (i).
453 R. ALSTON (1995), pp. 58-59; H. DE KUYFFER (1989), pp. 348-349. Later groeide het aantal Romeinse
burgers langzaam doordat auxiliaveteranen die het ius conubii met zekerheid wel hadden, zich in de chora
vestigden en Romeinse afstammelingen kregen. Cf. S.A. PHANG (2001), p. 75. F. MITTHOF (2000), p. 391 n. 53
stelt uitdrukkelijk dat een niet-militaire Romeinse laag in de chora zo goed als onbestaand was.
454 H. DE KUYFFER (1989), pp. 348-349.
455 S. DARIS (2000), p. 366.
137