HET ARCHIEF VAN LUCIUS POMPEIUS NIGER - E-thesis

1. Inleiding
1.1 Situering van het onderwerp
Voor iedereen die een beetje met de Oudheid vertrouwd is, klinken de namen Octavianus,
Cleopatra en Marcus Antonius bekend in de oren. Zij waren de hoofdrolspelers in de
machtsstrijd tijdens de laatste stuiptrekkingen van de Romeinse republiek op het eind van de
eerste eeuw v. C. Toen Octavianus - de latere keizer Augustus - zegevierde in de slag bij
Actium in 31 v. C., werd Egypte, het laatste bastion van Marcus Antonius en Cleopatra,
geannexeerd door Rome en zou het voor de volgende 670 jaar deel uitmaken van het
Imperium Romanum. Eén van de meest prominente veranderingen die de Romeinse
verovering van Egypte met zich bracht, was de alomtegenwoordige aanwezigheid van het
Romeinse leger in deze provincie. Romeinse keizers kwamen aan de macht met de steun
van het leger en de militairen vervulden dan ook een sleutelrol in het behoud van zijn
machtspositie.
Dit werk zal niet de militaire strategie, de veldtochten of de hiërarchie en organisatie van het
Romeins leger belichten, waar al heel wat grotere en kleinere studies over verschenen. We
zullen het hier hebben over de papyri die een legioenveteraan van Legio XXII Deiotariana
zo'n tweeduizend jaar geleden verzamelde. Deze documenten, die we een 'archief' noemen,
werden in de vroege jaren dertig van de vorige eeuw opgegraven. Het archief van Lucius
Pompeius Niger, zoals ons hoofdpersonage heet, leert ons het leven kennen van één van de
vele tienduizenden soldaten in Romeinse dienst in de eerste helft van de eerste eeuw n. C.
Dankzij zijn papyri kunnen we een glimp opvangen van hoe mensen en meer specifiek
Romeinse militairen tijdens en na hun legerdienst in een ver van Rome verwijderde provincie
van dag tot dag leefden. Dit is mogelijk omdat we in Egypte over een specifiek soort
bronnenmateriaal beschikken, namelijk de papyri. Ze zijn niet ontsproten aan het brein van
een Romeinse aristocraat achter zijn schrijftafel, ze zijn geen officiële inscripties van een
edict van de keizer van Rome opgesteld over het hele rijk, het zijn documenten uit het leven
van iedere dag. Dat maakt ze juist zo interessant.
7