Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

met behulp van een MRT-scanner. Veel academ.ische ziekenhuizen bezitten tegenwoordig
een dergelijk apparaat. Het (gevaar' van het vervoer van een instabiele
potentiële donor van een intensive care afdeling naar de röntgenafdeling blijft
hierbij echter onverminderd bestaan.
In gevallen van klinische hersendood waarbij bloedvaten zichtbaar zijn gemaakt
bij een cerebrale angiografie moet het verschil tussen vulling en flow duidelijk zijn.
Dat bloedvaten zichtbaar gemaakt kunnen worden betekent niet in alle gevallen
dat er ook flow bestaat. Dergelijke gevallen dienen dan ook met scepsis te worden
bezien. Als er geen flow aantoonbaar is bij een cerebrale angiografie betekent dit
dat er een cerebrale circulatiestilstand bestaat wat afsterven van de hersenen tot
gevolg heeft. In geval van iatrogene therapeutische barbituraatvergiftiging 204 kon
de klinische hersendood bewezen worden met een no-flow-angiografie. In Nederland
is dit na acceptatie van de hersendood criteria van de Gezondheidsraad in
november 1996 niet meer mogelijk. De Commissie is van mening dat in die situatie
de klinische hersendood ook niet met een angiografie te bewijzen is. 'Vaarom
de Commissie deze mening is aangedaan is onduidelijk. Dit leidt tot frustratie van
de behandelaars en een onnodig verlies van potentiële orgaandonoren (zie verder
bij § 3.6).
Als men algemeen kan aannemen dat de hersenen als geheel zijn afgestorven als
een intracraniële circulatiestilstand kan worden bewezen is de ontdekking van Dai
et al. (i998) verbazend. Zij beschrijven axonaal transport, energie productie en
metabolisme in hersencellen drie tot zes uur na het vaststellen van de dood onder
optimale in-vitro omstandigheden. Dit zou betekenen dat bepaalde hersencellen
na de dood functieloos, maar niet irreversibel afgestorven zijn. In potentie blijven
zij opwekbaar.
3.4 DEUGT DE OPVATTING DAT BINNEN UREN TOT DAGEN
NA VASTSTELLING VAN DE 'WHOLE-BRAIN DEATH' EEN
CIRCULATIESTILSTAND ONVERMIJDELIJK IS?
"My God, lVIIat took thelll so 10llg to tllrll DJ! vellti/otory sllpport?"20S
"It (braill stelII deoth) is 0 hosti/e ellvirOlllllellt for 011 orgolls ... " 206
Een reden die veelvuldig genoemd is om de klinische hersendood als dood te zien
is: Binnen afzienbare tijd zouden alle hersendode patiënten een irreversibele circulatiestilstand
krijgen, ondanks optimale en uitvoerige behandeling 207 •
Arfel schreef in 1976: "The most intensh'e care does Ilot m'oid circulatory [ai/lire;
defillitive mrdioe arrest el/sI/es ofter 011 overoge period of 3-5 doys, lVith 0 few exeeptiol/S
of [ol/gel' dl/rotiol/ .. ". Powner et al. (1977) stellen dat bij 489 hersendode
108 HOOFDSTUK 3