Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

veert de ambulance aan de poort van de spoedeisende hulpafdeling. De dienstdoende
chirurg brengt via de liesslagader een DBTL-catheter in en start het
koelen en spoelen van de beide nieren. Het centrale register wordt geraadpleegd,
waaruit blijkt dat de man zich positief heeft laten registreren ten aanzien van
postmortale orgaandonatie. Ondertussen is een acht jaar oudere zus van de
man getraceerd. Deze bereikt een half uur later het ziekenhuis. Beide ouders zijn
reeds overleden, verdere directe familie heeft de man niet. De dood van haar
broer wordt aan de vrouw medegedeeld, en de vondst van het donorcodicil en
de centrale registratie wordt te berde gebracht. Zij stemt in met de uitname van
de nieren. Nadat, in verband met de niet-natuurlijke-dood,de officier van justitie
eveneens toestemming is gevraagd voor uitname van de nieren, wordt het
lichaam van de man naar de operatiekamer gebracht, waar beide nieren worden
uitgenomen. Beide nieren zijn uiteindelijk met succes getransplanteerd.
Patiënten in deze categorie worden volgens de literatuur niet vaak als donor
geëffectueerd 318 • Redenen die hiervoor gegeven zijn:
1 het risico van wanne ischemie, omdat vaak niet geheel duidelijk is hoelang de
circulatÎestilstand al bestaat, en
2 mensen die buiten het ziekenhuis overlijden worden zelden naar een ziekenhuis
vervoerd.
Als dergelijke overledenen toch 'donor worden' dan is dat meestal als weefsel- en
niet als orgaandonor. Toch vormen overledenen uit deze categorie een potentieel
aan donoren van bruikbare nieren. Belangrijk hierbij zal een draagvlak van de
procedure binnen de samenleving en een bewustwording van herkenning van de
potentiële donoren uit deze categorie bij de hulpverleners zijn. Als een buiten het
ziekenhuis overleden persoon binnen 45 minuten na het ontstaan van de circulatiestilstand
naar een ziekenhuis l11et mogelijkheden tot in situ perfusie van de
nieren gebraèht kan worden, kan dit twee nieren opleveren. Op basis van de 'Vct
Ambulancevervoer is het vervoer van buiten het ziekenhuis overledenen toegestaan
(Hartman et al., 1996: 35-36). De wetgever hanteert het begrip 'slachtoffer',
hetgeen naast een (nog) levende patiënt ook een overledene kan betreffen. De
doodsverklaring zal op een spoedeisende hulpafdeling getekend moeten worden,
al waar ook f.1milieleden kunnen worden opgevangen. Over het algemeen worden
op straat overledenen zelden direct naar een zich buiten een ziekenhuis bevindend
mortuarium gebracht. Het hierboven genoemde tweede beletsel is zodoende geen
reëel bezwaar.
Voor een nadere beschouwing van deze categorie zal allereerst een antwoord op
twee vragen moeten worden gegeven:
1 Hoe is de definitie van dead on arrival?
2 Om wat voor patiënten gaat het bij deze categorie?
205