Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

De periode na 1968 tot 1997 wordt in het begin gekenmerkt door verdere bezinning
op het verschijnsel klinische hersendood en de bruikbaarheid van klinisch
hersendode patiënten als orgaandonor. Nader klinisch en dierexperimentcel
onderzoek naar de pathogenese van het intravitaal afsterven van de hersenen vond
plaats. Verder vroeg men zich af of de criteria die sinds 1968 in de verschillende
landen waren opgesteld om de klinische hersendood vast te stellen correct waren.
Kan op basis van deze criteria een voorheen nog irreversibel comateus genoemde
patiënt nu met zekerheid doodverklaard worden?88, Na 1980verschenen in de literatuur
in toenemende mate publicaties waarin twijfels werden geuit over de volledigheid
van de dood van de gehele hersenen. Hierover in hoofdstuk 3 meer
aandacht; allereerst de beginperiode na 1968.
Op 26-29 mei 1971 wordt in Genève het 21ste congres van de Société de Neurochirurgie
de langue Française gehouden. Hier is een rondetafelbijeenkomst bijeengeroepen
om te discussiëren over een aantal criteria van de klinische hcrsendood
onder het voorzitterschap van de neurochirurg Gros uit Montpellier. In de
gepubliceerde verslaglegging wordt in 39 pagina's met name de pathologische
anatomie van het intravitaal afsterven van de hersenen besproken ('Les critères
circulatoires et biologiques de la mort du cerveau'). Onderzoeksmethoden als
angiografie, isotopenonderzoek, echo-encefalografie en klinisch-chemisch onderzoek
worden uitvoerig besproken, De reden om andere, aanvullende technieken te
onderzockcn die de klinische hersendood kunnen bewijzen zien de auteurs van
waardc, zodat niet, zoals bij het elektro-encefalogram 24 uur observatie in acht
genomen hoeft te worden, wat in het voordeel van de transplantatiegeneeskunde
zou kunnen zijn (Gros et al., 1972).
Een opvallend onderscheid in de benaderingswijze van de problematiek van
klinisch hcrscndode patiënten komt uit dit soort congressen naar voren. Vanaf de
jaren vijftig zijn de meeste Europese (voornamelijk de Franse) onderzoekers
vooral gcïnteresseerd in de neuropathologische gronden van het verschijnsel ten
einde destructie van gehele hersenen te bewijzen, terwijl Amerikaanse onderzoekers
zich vooral richten op fysiologische gronden in de zin van afwezigheid van
functie teneinde iemand dood te verklaren. Europese onderzoekers, met name de
Franse, licten zien wat zij vonden bij het onderzoek aan de patiënten en diens hersenen,
terwijl de Amerikaanse onderzoekers lieten zien wat zij niet vonden, de
afwezigheid van functies 89 ,
Op 4,5 en 6 mei 1972 werd in 'Venen een congres gehoudcn over Die bestimmillg
des Todeszeitptmktes 9o • Belangrijk is wat de voorzitter van het congres in zijn
inleiding zegt: "Es wird bei diesem KOllgrefl, ber die Bestimmllllg des 1bdeszeitprmkfes,
Ilicht aber liber die Orgallellfllalrme ZII evelltllellell TrallsplalltatiolJelll'erhafldelt.
Diese Fmge scIlIvebt wohl illl ROl/lil, geht ober iiber dos KOllgrejlthelllo
hillalls''91, Nog geen vier pagina's verder stellen Penin en Käufer: ': .. jedoch soli der
Zeitptmkf des eiIJgetretenell Himfodes 50 fröh wie möglich bestitlll1lt werden, damit
gegebellellfolls eille OrgolltrDllsplolltotioll dl/rchgefiihrt .. werdelI kntlll" 92 en schrijft
56 HOOFDSTUK 2