Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

2 Een ander normatief argument kan zijn de snelheid waarmee de handelingen
worden verricht. Een zeer snel verrichte handeling met een zeker mutilerend
karakter kan door samenleving en hulpverleners als respectloos ten opzichte van
de overledene worden beschouwd. De snelheid waarmee bij de super-rapid-technique
gehandeld wordt zou men op zich al als respectloos naar de overledene
kunnen zien. Tussen het openen van het lichaam en het starten van de perfusie is
minder dan vier minuten verstreken. Hierna worden super-rapid de organen uit
het lichaam verwijderd. Door de snelheid waarmee gehandeld wordt kan men
buiten nieren, ook levers verkrijgen, iets wat bij andere NHBD-technieken onmogelijk
is. De snelheid van handelen staat in schril contrast met de rust waarmee bij
een hersen dode orgaandonor de organen worden uitgenomen. Het inbrengen van
de DBTL-catheter voor in situ koeling en spoeling moet weliswaar kort na het
overlijden plaatsvinden, maar de handeling heeft geen uitgesproken mutilerend
karakter en kan zonder dat het lichaam gemanipuleerd wordt worden uitgevoerd.
3 Wanneer mogen de verschillende handelingen worden toegepast? Al tijdens de
klinische dood fase of alleen na vaststelling van de dood? Wanneer mag de DBTL­
catheter worden ingebracht?' Bij iemand die een positieve wilsuiting tot postmortale
orgaandonatie heeft laten vastleggen zou dit al in de stervensfase kunnen
plaatsvinden, bijvoorbeeld direct na het staken van een zinloze poging tot resuscitatie.
Het hart van de patiënt zou dan nog een ventrikelfibri1latie of elektromechanische
dissociatie kunnen laten zien op de monitor, maal' de op orgaandonatie
voorbereidende handeling, het snel inbrengen van de DBTL-catheter, zal de k\valiteit
van de nieren verhogen. Bovendien is het inbrengen van de catheter niet
strijdig met de geneeskundige behandeling van die persoon, cr was immers vastgesteld
dat de poging tot resuscitatie futiel was. In dit geval is het doen van de handelingen
ter orgaan preservatie te zien als het respecteren van de wil van de persoon.
Deze heeft immers bij leven ingestemd om na de dood orgaandonor te willen zijn.
Anders is dit als de wil van de persoon niet bekend is. Zal men dan in de stervensfase
reeds mogen beginnen met het inbrengen van de DBTL-catheter? \Veegt hier
de goede uitkomst van de handeling op tegen het 'slechte effect' van deze handeling?
Volgens de \.vOD mag men pas na de dood beginnen met preserverende handelingen
in geval de wil van de persoon onbekend is (WOD, artikel 22, lid 2). Men
zal hier bovendien voor orgaanuitname de vervangende toestemming van de na­
bestaanden moeten verkrijgen. Dit verkrijgen van toestemming mag, volgens de
WOD, nadat de DBTL-catheter is ingebracht en de in situ perfusie is opgestart.
Hoe is hier de verhouding tussen het goede (het behoud van de nieren) en het
slechte (het schaden van het respect voor de overledene)? Hier zou het 'nondeforming'
en (nonmutilating' een argument kunnen zijn om het goede effect hoger te
waarderen dan het slechte effect.
264 HOOFDSTUK 8