Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

,weet men bij dit onderzoek niets. De ondertekenaars van de minderheidsnota
geven aan dat deze onzekerheidsmarge elimineerbaar is. Als blijkt dat bij een
angiografie van de intracraniëel gelegen bloedvaten er geen vulling van deze
bloedvaten optreedt, dan zou dit een afdoende en logisch bewijs vormen dat de
hersenen intravitaal afgestorven zijn. De genoemde minderheid van de Commissie
pleit dus sterk voor het verplicht stellen van een cerebrale angiografie bij de
diagnostiek van klinisch hersendood in Nederland.
De neurochirurg Van Alphen (1983) geeft in het Nederlallds Tijdschrift voor
Geneesklllldezijn commentaar op het advies en de genoemde minderheidsnota.
Het is Van Alphen niet duidelijk waarom de Commissie voor het elektro-encefalogram
heeft gekozen als essentieel onderdeel van de diagnostiek. Volgens Van
Alphen geeft de Commissie geen argumenten waarom het elektro-encefalogram
zo belangrijk is, en negeren zij hierbij internationale literatuur op dit punt. Over
de mening zoals weergegeven in de minderheidsnota wil hij kwijt dat dit eerder
een stap terug dan een stap vooruit is. Hij geeft aan dat het 'bewijs' voor de klinische
hersendood na aanvullend onderzoek slechts een afgeleide conclusie op
empirische gronden is. Hij is van mening dat in plaats van het aantonen van volledig
functieverlies van de hersenen, het belangrijker is de irreversibiliteit van het
verlies te bewijzen. Vanuit de anamnese (de etiologie van hersendood is beperkt)
en het klinisch neurologisch onderzoek is meestal met voldoende zekerheid de
klinische hersendood vast te stellen. Ook Wemer (1985) vindt het vreemd dat de
Commissie het Engelse argument van de hersenstam dood zonder argumenten ter
zijde schuift. Van Alphen vindt het gepubliceerde advies zodoende geen afspiegeling
van recente onhvikkelingen op het gebied van de diagnostiek van klinische
hersendood. Verder is het Van Alphen niet duidelijk waarop de zes uur observatie
gebaseerd is. Ook Storm van Leeuwen (1983) is het niet duidelijk waarop dit gebaseerd
is. Storm van Leeuwen kan zich niet in de minderheidsnota vinden, omdat
een potentieel schadelijk onderzoek niet mag worden gedaan als het niet in het
belang van de patiënt is. Een cerebrale angiografie is een dergelijk onderzoek. I-lier
kan al op voorhand vermeld worden dat ook de Commissie hersendoodcriteria
van de Gezondheidsraad in haar laatste advies van november 1996 een dergelijke
mening is toegedaan. Storm van Leeuwen pleit dus (hij is immers neurofysioloog)
voor het elektro-encefalogram en stelt dat de hersendood hiermee voldoende
(aanvullend) te bewijzen is. Verder is hij van mening dat men goede redenen moet
hebben om aanvullend bewijs, dat zonder schade voor de patiënt kan worden verricht,
achterwege te laten, als dit meer zekerheid geeft. Na dit advies heeft de Gezondheidsraad
zich nog enige malen bij andere gelegenheden uitgesproken over
de klinische hersendood, maar voor een totale update moest men tot november
1996 wachten. In februari 1994 ontving de Gezondheidsraad van de Staatssecre­
taris van vVelzijn, Volksgezondheid en Cultuur het verzoek om advies uit te brengen
inzake de criteria voor het vaststellen van de hersendood. Hierop heeft de Gezondheidsraad
een Commissie Hersendoodcriteria ingesteld die uiteindelijk eind
72 HOOFDSTUK 2