Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

eschikking. Dat was in de eerste plaats de voorlichtingsfolder 'Donor worden doe
je niet zomaar' die men in alle postkaJltoren in de 'folderdraaimolen' kon vinden
en ten tweede de met het donorformulier meegestuurde folder 'Donor worden. De
10 meest gestelde vragen' met begeleidende brief van het Hoofd Donarregister
R.].G. Zeguers.
De voorlichtingsfolder van het Ministerie van VWS 'Donor worden doe je niet
zomaar. Dat begint met een goede wet en glasheldere informatie' blijkt zoals
gezegd pover en niet zo 'glashelder' te zijn als de voorkant van de folder doet vermoeden.
De hersendood wordt in vijf zinnen uitgelegd: "Bij orgaandollatie wordt
over het a/geuwe" gesprokenl'a1l "hersendood': Dat wil zeggen dat de herSenelll'a1i de
toekomstige donor zodanig zijn beschadigd dat zij lIiet meer functioneren el1herstel
uitgesloten is. Dit wordt vastgesteld aatl de hand l'all medische o1lderzoeken die wettelijk
zijl/ l'oO/geschrel'etl. Hersel/dood is dood el/ daarmee defil/itief el/ ol/herroepelijk.
Eli dus iets geheel anders dali eell coma waaruit men kan ontwaken". De leek kan
hieruit niet lezen dat een hersendode patiënt kunstmatig beademd met kloppend
hart op een intensive care-afdeling wordt (door)behandeld en met wat voor medische
onderzoeken de hersendood wordt vastgesteld. Ook wordt niet weergegeven
waarom hersendood iets anders is dan coma, een vraag waar veel leken toch mee
worstelen. 'Hersendood is dood' volgens het ministerie, maar waarom is zij deze
mening toegedaan? Zoals ik heb betoogd in hoofdstuk 3 geeft het een opvatting
over persoon-zijn, een waardeoordeel weer. Verder geeft de folder geen inzicht in
een orgaandonatieprocedure en worden de orgaanpreserverende handelingen niet
genoemd. Als gevolg van de informatie van het ministerie van VVvS zullen vele
familieleden van potentiële donoren na september 1998 verrast worden door de
veel verder gaande consequenties van het donorschap dan uit de voorlichtingsfolder
duidelijk wordt. Dit is een ernstige conclusie. Prijzenswaardig zijn de Turks­
Nederlandse en Arabisch-Nederlandse voorlichtingsfolders van de Stichting
Orgaan- en Weefseldonorvoorlichting. Maar ook hier is de informatie oppervlakkig
en onvolledig.
Voorts kon men informatie putten uit de bij het donorregisterformulier gevoegde
folder 'Donor worden. De 10 meest gestelde vragen'. Naast dezelfde oppervlakkigheid
en onvolledigheid van informatie staan in deze folder onduidelijkheden.
Bij vraag 7 staat dat orgaandonatie alleen mogelijk is bij iemand die op een
intensive care-afdeling van een ziekenhuis is overleden. Dit is ten dele waar.
Iemand die na hersendood verklaard te zijn orgaandonor wordt kan alleen op een
intensive care liggen, maar een non-heart-beating donor kan in principe overal in
het ziekenhuis liggen, niet alleen op een intensive care. En Jlon-heart-beating
donatie is iets waaf iedere Nederlander mee geconfronteerd zou kunnen worden,
de burgers die rond Maastricht en NiJmegen wonen in ieder geval. Verder is het
opmerkelijk dat nergens in de folder het woord 'hersendood' wordt genoemd,
terwijl tot nu toe vrijwel alle orgaandonoren dit na de vaststelling van de hersendood
zijn geworden (In de toekomst zouden er meer NHB-dolloren kunnen zijn).
343