Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

gaandonatie voorbereidende handelingen mogen alleen voor de dood worden uitgevoerd
als de potentiële donor bij leven zich positief als potentiële orgaandonor
heeft laten registreren. Zonder deze toestemming zal men ook met op orgaandonatie
voorbereidende handelingen moeten wachten tot na de dood. Ook orgaanpreserverende
handelingen mogen na vaststelling van de dood zonder toestemming
van nabestaanden worden verricht. Hier zal met name starten van de in situ
perfusie/cooling onder vallen.
Er dient terminologische duidelijkheid en eenduidigheid te bestaan. De term
hartstilstand dient vermeden te worden. Een patiënt met een hartstilstand is niet
per definitie als dood te zien. Er zal gesproken moeten worden over een bloedcirculatiestilstand.
De patiënt is (buiten de diagnose hersendood) pas als dood te
beschouwen als gedurende een bepaalde tijd een bloedcirculatiestilstand/ ademhalingsstilstand
bestaat. Onder een bloedcirculatiestilstand wordt die toestand
verstaan waarbij de pompfunctie van het hart zodanig tekort schiet dat geen circulatie
van bloed meer plaats vindt, waardoor cerebrale ischemie en anoxie ontstaat.
Als deze bloedcirculatiestilstand bij een normotherme volwassen patiënt langer
dan 10 minuten bestaat, zullen de hersenen als gevolg van anoxie en ischemie
irreversibel versterven. Zoals eerder gezegd zal ideaal gezien registratie van elektrocardiografie
en registratie van polsfrequentie, arteriële bloeddruk en zuurstofsaturatie
gedurende deze 10 minuten moeten plaatsvinden. De behandelend
arts zal achteraf moeten kunnen bewijzen dat de dood lege artis is vastgesteld,
voordat handelingen in het kader van orgaanbehoud zijn verricht.
Iedere NHBD-procedure zal achteraf geëvalueerd moeten worden. Hoe is de
procedure verlopen? \.yerd het protocol gevolgd? Waarop en waarom werd afgeweken
van de regels van het protocol? Hebben alle betrokken partijen een bevredigend
gevoel over de gevolgde procedure? De uitkomsten van dergelijke vragen
kunnen bijdragen tot bijstelling van het protocol en de te volgen procedure.
\,\'ie betrokken zijn bij een NHBD-procedure en wat hun verantwoordelijkheden
en taken in de uitvoering zijn is sterk afllankelijk van de te volgen procedure.
Het is voor te stellen dat in een protocol de verantwoordelijkheden van de
verschillende beroepsbeoefenaren apart worden behandeld.
9.5 CONCLUSIES
1 Er bestaan momenteel twee NHBD-protocollen in Nederland (Academisch
Ziekenhuis Maastricht en Academisch Ziekenhuis Nijmegen). Deze twee protocollen
verschillen op diverse punten met elkaar. Om een optimale opbrengst
van NHB-donatie te kunnen bewerkstellingen lijkt het, ondanks de onbekendheid
van de procedures bij Nederlandse artsen en verpleegkundigen (Kaijen,
1998) zinvol om één nationaal NHBD-protocol op te stellen.
300 HOOFDSTUK 9