Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

een diabetes insipidus en hypotensie snel een circulatiestilstand kregen, patiënten
waarvan aannemelijk is dat de uitscheiding van deze stoffen ernstig gestoord of
afwezig was. Het is, gezien de recentere praktische ervaringen, in de toekomst niet
ondenkbeeldig dat klinisch hersendode patiënten voor enige te wensen tijd somatisch
in leven te houden zijn. Een vraag die men bij het 'doorbehandelen' van een
klinisch hersendode patiënt zal moeten steHen is wat het nut en effect van deze
doorbehandeling is. De patiënt bij wie de klinische hersendood lege artis is vastgesteld
zal nooit meer bij bewustzijn komen, zal nooit meer onafhankelijk van ingewikkelde
technische en medicameilteuze hulpmiddelen somatisch in leven gehouden
kunnen worden. Het staken van deze intensieve therapie is logisch, gezien
het medisch zinloze, effectloze karakter van deze zorg. Wel kan men bij een betere
en langere lichamelijke overleving de meest geschikte ontvangers traceren. Daar
staat de vraag tegenover of een dergelijke geneeskundige zorg gewenst is, een zorg
waarbij de techniek de natuur vrijwel volledig heeft overgenomen. Vervolgens is de
invloed van het doorbehandelen op de kwaliteit van de organen van belang. Bij
gevallen in de literatuur van 'doorbehandeling' werd men geconfronteerd met een
scala aan complicaties. Nagareda et al. (1993) berichten over een toename van
gevallen van ontsteking van de galblaas door cholestasis door uitval van de nervus
vagus en nierfalen na de klinische hersendood. Field et al. (1988), Bernstein et al.
(l989) en Lewis & Vidovich (l997) beschrijven de complicaties die optreden bij de