Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

eerd. Bij sommige patiënten blijven bepaalde lagere functies (hormoonproductie
door de hypothalamus, ongestoorde temperatuurregeling, normale
bloeddruk), waarnaar geen onderzoek gedaan behoeft te worden, nog voor
korte oflangcre tijd voortbestaan nadat de hersendood, dus de dood, naar
huidige criteria is vastgesteld. Het is daarom niet juist om hersendood te
definiëren als 'het volledig en definitief verlies van de functies van de gehele
hersenen',
2 Het is niet nodig om een volledig en definitief verlies vall alle functies van de
gehele hersenen vast te stellcn om de mens als 'dood' te kunnen beschouwen en
op orgaandonatie voorbereidende en orgaanpreserverende handelingen te
mogen verrichten en/of organen uit te kunnen nemen. Een patiënt die voldoet
aan de door de Gezondheidsraad gestelde criteria heeft in sommige gevallen
weliswaar niet alle lagere functies verloren (en heeft dus geen volledig verlies
van de functies van de gehele hersenen), maar wel alle hogere (cognitieve)
functies en de belangrijkste, voor het leven essentiële, integrerende functies.
Om deze reden zijn deze patiënten als persoon niet meer te schaden door de
'genoemde handelingen. Dit is een moreel en ontologisch argument om hersendood
als dood te zien.
3 Als het bewustzijn en de belangrijkste integrerende functies van de hersenen
definitief en volledig zijn uitgevallen kan gesproken worden over death of the
brain as a whoie. Deze omschrijving is eerlijker en wetenschappelijk correcter
dan die van 'het volledig en definitief verlies van de functies van de gehele
hersenen'.
4 Het al dan niet spontaan bestaan van een orgaanfunctie is irrelevant bij de
vaststelling van de dood. Het gaat erom of de functie bestaat, niet of een functie
al dan niet spontaan bestaat.
5 Het stimuleren van afgifte van antidiuretisch hormoon door de hypothalamus
is vooralsnog niet anders te zien dan een ingewikkelde, voor lichamelijke
homeostase belangrijke endocriene functie. Om bij klinische hersendood
zonder het optreden van diabetes insipidus te spreken over een volledig verlies
van de functies van de gehele hersenen is inconsistent. Om de persoon als dood
te kunnen zien is deze functie niet van belang bij het doodverklaren.
6 Zogenaamde Lazarusreflexen, spinale reflexen en het stijgen van de bloeddruk
en polsslag bij orgaanuitname bij klinisch hersendode orgaandonoren zijn verschijnselen
die verenigbaar zijn met het intravitaal afsterven van de hersenen.
Het zijn uitingen van leven van het extracraniële deel van het centrale zenuwstelsel.
Een intuïtieve weerzin tegen de zienswijze dat deze patiënten niettemin
dood zijn ondanks de tekenen van leven, blijft bij de hulpverleners, ondanks
deze uitleg, echter wel bestaan.
7 De waarneming van minimale elektrische activiteit op het elektro-encefalogram
is van geen belang bij de vraag of men de mens als dood kan beschouwen.
Een persoon in coma dépassé met uitval van spontane ademhaling en hersen-
133