Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

Casus 'Salldra'
Twaalf oktober 1995. De 30-jarige Sandra wordt na een subarachuoïdale bloeding
op de neurologische intensive care opgenomen 254 • Buiten het feit dat zij
veel hoofdpijn had, kon geen evidente neurologische uitval worden geconstateerd.
Na het maken van een cerebrale angiografie werd duidelijk dat een aneurysma
van de linker arteria cerebri media de oorzaak van haar bloeding was. De
behandeling was vooralsnog medicamenteus. Gezien het open en vriendelijke
karakter van de vrouw ontstond tussen haar en een aantal verpleegkundigen
een bijzondere band. Zes dagen na opname merkte Sandra krachtverlies in haar
rechterarm en -been op. Dit werd door de neuroloog geweten aan vaatspasmen.
Na het inbrengen van een Swan-Ganz catheter werd op geleide van de vaatdrukken
gestart met hypervolemische therapie. 's Avonds had zij aan de rechterarm
en -been een slappe paralyse. Het bewustzijn was gedaald, Sandra ·was
niet wekbaar, boog haar linkerarm op pijnprikkels. Ecu gemaakte CT-scan liet
een grote infarcering vall de linker hersenhelft zien met veel ruimte-innenlendc
werking. Terug op de intensive care bracht het toedienen van mannitol geen
verbetering. Zij was comateus, maar ademde rustig. Haar echtgenoot en ouders
zaten naast het bed. In de volgende uren verslechterde haar neurologische
toestand nog meer. Haar linker-pupil reageerde niet meer op lichtprikkels, op
toegediende pijnprikkels vertoonde zij strekkrampen. Verbazend was dat haar
ademhaling rustig en regelmatig was. De therapeutische mogelijkheden waren
uitgeput. In overleg tussen de dienstdoende arts-assistent en de verpleegkundigen
werd besloten, mede gebaseerd op de contacten die er waren met de tlmi­
Iieleden, af te zien van verdere interventie. De arts-assistent overlegde volledigheidshalve
telefonisch nog met zijn achterwacht. Deze was het niet eens met de
stellingname om verder af te zien van therapeutisch behandelen. Hij was de
mening toegedaan dat de vrouw geïnh1beerd moest worden en kunstmatig
beademd en dat hemodynamische achteruitgang medicamenteus gecorrigeerd
diende te worden. De reden hiervoor was dat zij, als jonge gezonde vrouw) een
goede potentiële orgaandonor zou kunneu zijn. Inmiddels was de neurologische
toestand van Sandra verder achteruitgegaan. Ook de ademhaling werd
onregelmatiger. Er ontstond een emotioneel en verhit beraad tussen de dienstdoende
verpleegkundigen en de arts-assistent. De arts wilde het advies van zijn
achterwacht opvolgen. Hij deelde de familieleden die naast het bed van Sandra
zaten mede dat hij, gezien de verdere achteruitgang, haar wilde intuberen en
verzocht hen naar de familiekamer te gaan. Een