Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

angina pectoris. De één zegt bij binnenkomst na zijn dood eventueel orgaandonor
te willen zijn. De ander, deze man horend, zegt dit absoluut niet te willen zijn. Beiden
krijgen om 08.20 een circulatiestilstand, beiden worden gedurende dertig
minuten vruchteloos geresusciteerd. Bij de man die orgaandonor wilde zijn wacht
men tien minuten met de doodverklaring. Deze man is dus overleden om 09.00
uur. De man die echter geen orgaandonor wilde zijn is reeds om 08.50 doodverklaard.
Voor de doodverklaring geldt het gelijkheidsbeginsel dus niet.
Opvallend is dat in de informatiefolder 'nierdonatie na overlijden aan een hartstilstand'
voor nabestaanden, in november 1997 uitgegeven door de sectie Transplantatie
Coördinatoren op pagina 3 staat dat de in situ perfusie binnen 45 minuten
tot 2 1/2 uur na het overlijden moet gebeuren. Ik lees hieruit dat tot 2 1/2 uur
na overlijden de mogelijkheid tot het starten van in situ perfusie bestaat, hetgeen
in strijd is met andere protocollaire regels. Waarschijnlijk wordt bedoeld dat de in
situ perfusie maximaal 2 1/2 uur kan duren, daarna zal uitname van de nieren
moeten plaatsvinden.
3 Euthanasie
Het protocol sluit patiënten die overleden zijn na euthanasie of hulp bij zelfdoding
uit van een NHBD-procedure. Volgens de opstellers van het protocol liggen
hieraan ethische en medische bezwaren ten grondslag. Als medische contra-indicatie
zal de onderliggende ziekte genoemd kunnen worden. Bijvoorbeeld een
patiënt die lijdende is aan een maligniteit en om euthanasie of hulp bij zelfdoding
verzoekt zal uitgesloten zijn van orgaandonatie, maar voor een patiënt in het
terminale stadium van een chronische neurologische aandoening gaat dit niet op.
Medische bezwaren tegen donatie na euthanasie kunnen daarom nooit toereikend
zijn, immers, lang niet in alle gevallen is een onderliggende ziekte een contra-indicatie
voor orgaandonatie. In § 9.4 wordt op mogelijke ethische bezwaren tegen
orgaandonatie na euthanasie verder ingegaan.
4 Toestemming en procednre
Op pagina 4 van het protocol wordt ingegaan op de verantwoordelijkheden van de
verschillende actoren in de NHBD-procedure. Allereerst wordt gesteld dat de
behandelend arts de dood vaststelt en nagaat of de betreffende patiënt voldoet aan
de criteria voor een NHBD-procedure. De arts zal tevens moeten nagaan of de
patiënt in het bezit was van een geldig donorcodicil. Vervolgens zal hij de donatievraag
aan de familie moeten voorleggen. Het protocol gaat nog niet in op de situatie
waarbij het centrale donorregister kan worden geraadpleegd. Hierin zal
immers snel de wil van de overledene kunnen worden nagegaan. Bij een negatieve
wilsuiting kan men dan afzien van verdere interventie. Bij een positieve wilsuiting
kan men overgaan op het starten van preserveren de handelingen en hierna de
286 HOOFDSTUK 9