Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

sproken 77 . Deze al eerder genoemde publicatic, ruim een maand voor het rapport
van het Harvard-comité, is een weergave van een voordracht die Beecher op 3-4
november 1967 hield, een maand voor de door Barnard uitgevoerde harttransplantatie.
Giacomini (1997: 1478) vermoedt, en dat is ook mijn c011Clusie, dat opzettelijk
niet naar eerdere publicaties is verwezen uit angst dat de lezers van het
rapport van het Harvard-comité de conccptuele vragen uit de referenties zouden
gewaarworden. In veel publicaties worden namelijk waardeoordelen of prognostische
onduidelijkheden verbonden aan de diagnose hersendood. \Vaarschijnlijk
was het comité cr vcel aan gelegen de lezer niet op het spoor van dergelijke twijfels
te zetten, nee, de lezer moest overtuigd worden van het irreversibele karakter van
de hersendood, aannemelijk vanuit het perspectief van de postmortale orgaantransplantatie.
De klinische hersendood kan volgens het comité worden vastgesteld na klinische
observatie eventueel in combinatie met een elektro-encefalogram. Zo omschrijven
zij dat ecn patiënt die in een irreversibel coma verkeert in het gehcel niet
reageert op externe stimuli. Zelfs de krachtigste pijnprikkels geven geen aanleiding
tot cen vcrbale of andere uiting, zelfs geen kreunen, terugtrekken van een arm of
been of versnelling van de ademhaling. Vervolgcns omschrijft het comité de afwezigheid
van bewegingen en spontane ademhaling. De patiënt moet gedurende
observatie van een uur geen enkele spontane beweging noch bcwcgingen na stimulus
van pijn, aanraking, geluid en licht vertonen. Om de uitval van spontane
ademhaling te testcn wordt de patiënt gedurende drie minuten losgekoppeld van
de beademingsmachine. In geval van hersendood mag geen spontane ademhaling
op treden. Als derdc observatic worden de reflexen getest. De pupilreflex op licht
dient beiderzijds afwezig tc zijn, bovendien behoren de pupillen verwijd te zijn.
Verder moeten oculocephalc, oculovestibulaire enlidslagreflexen afwezig te zijn.
Er mogen gccn su-ekkrampen waargcnomen wordcn, verder moet-en slik-, kauw-}
cornea- cn faryngeale reflexen afwezig zijn. Er mogen geen verbale uitingen waar
te nemen zijn en voorts eist het comité dat pecsreflexen en voetzoolreflexen afwezig
behoren te zijn. Het comité geeft twcc uitsluitingen: hypothermie onder
32.2"C. en de invloed van barbituraten.
Hoeveel externe deskundigen zijn er geraadpleegd? Hoeveel critici gehoord?
\'Vam·op baseert het comité bijvoorbeeld dat er een totale areflexie en afwezigheid
van motorische uitingen op pijnprikkels moet zijn? Het terugtrekken van ecn been
op pijnprikkels is te verenigen met de diagnose klinische hersendood in het geval
van het optreden van spinale reflexen zoals al in 1959 door Gros et al. is beschreven.
Als eerste bewijzende punt stelde het comité dat er een ':.tatallmawarelless fa
extemally app!ied stimuli,," moet bestaan. Een wonderlijke eis, immers het feit dat
iemand niet reageert op een externe stimulus betckent niet a-priori dat het subject
zich niet bewust is van de prikkel. Verder is het opmerkelijk dat de cis van geen
spontane ademhaling al in het h\'eede punt genoemd wordt. Het zou logischer en
veiliger zijn geweest te stellen dat eerst aan alle andere eisen voldaan zou moeten
5 1