Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

kinderpornografie ons niet meer zou doen walgen, hoe zeker zou de bescherming
van onze kinderen dan nog zijn? Peinberg (1985: 34) geeft ons onder andere twee
argumenten gebaseerd op deze intuïtieve sentimenten:
1 lVhatever leads to the weakening or 1'allishing of a natural, hOI/est, IiUmatl
sentime1lt thereby degrndes ({dehu11lanizes") htl11wlI character mld is ill
that war a bad thillg.
2 There are naftlral, hOllest, humall sentÎments toward dead IW11lan bodies.
Er is een verschil tussen zien van een gebeurtenis en hierbij het hoofd afwenden en
beargumenteerde oordelen van afkeuring geven. In het laatste geval wordt naar
verklaringen en rationele overwegingen gezocht voor deze reactie. Louter psychologische
verklaringen blijken dan niet toereikend te zijn: ook morele, religieuze
en/of antropologische overtuigingen kunnen een rol spelen. \Vaarom is die handeling
of gebeurtenis zo walgelijk of afkeurenswaardig? Waarom reageerden zoveel
mensen afkeurend toen op de voorpagina van de Volkskrant een foto van een over
een hekje hangende lichaam van een dode man na een granaatinslag bij Sarajevo
werd afgebeeld? Waarom reageerden velen geschokt toen bekend werd dat mensenlijken
gebruikt werden bij botsproeven in de auto-industrie? ",raarom zoveel
protest toen bleek dat een echt mensenhoofd gebruikt was bij de reconstructie van
de bekende 'balpenmoord'? Wat ligt hieraan ten grondslag? Is het onmenselijk?
Waarom dan? Is het respectloos? Waarom dan? Of blijft ons uiteindelijk alleen een
natuurlijke, oprechte puur menselijke afkeur over. Iets wat men gewoon niet doet.
Mogelijke gronden kunnen zijn:
1 Een subjectieve fundering, een kwestie van smaak, in de trant van 'Zo voel ik
dat, dit is mijn grens'. Vänuit een dergelijke reden is geen verweer mogelijk.
2 Een objectieve fundering, een idee van 'mens-zijn', een taboe. Een dergelijke
handeling past mensen niet. Ook van hieruit is nauwelijks verweer mogelijk.
3 Met redenen, men heeft wel gronden ter argumentatie. Men vindt hier gronden
als respect voor de doden, de overleden persoon die ooit was etcetera.
8.2.2 Gelijkellis tllssellTret oef ell eII val/ el/dotmelrenTe illtl/batie ell alldere
illvasieve tecJllliekell op overledellell ell het illbrengen vall de
femomTe catTreter bij potelltiëTe NRB-dollorell
Er bestaat zoals gezegd een opvallende gelijkenis tussen het inbrengen van de
femorale DBTL-catheter bij potentiële overleden NHB-donoren en het oefenen
van endotracheale intubatie en andere invasieve technieken bij overledenen. In
beide gevallen zijn het handelingen die niet in het voordeel van de betrokken overledene
zijn, in beide gevallen worden vrijwel dezelfde argumenten ter legitimatie
of afkeuring gebruikt, in beide gevallen betreft het in een hoog percentage patiënten
die acuut op een spoedeisende hulpafdeling zijn overleden, zal voor beide
handelingen (nog?) toestemming moeten worden verkregen en in beide gevallen is
266 HOOFDSTUK 8