Geven en nemen - dr Erwin JO Kompanje

het trieste nieuws gebracht en hen werd verteld dat de hersenen zeer waarschijnlijk
afgestorven waren. De man van Nmelies gaf de arts-assistent hierop
het donorcodicil dat hij in de portemonnee van Annelies had aangetroffen. De
arts-assistent overlegde met zijn achterwacht over hoe te handelen. Deze stelde
voor de toediening van barbituraten te staken en af te wachten tot de volgende
dag. In de avond van 5 oktober bedroeg de intracraniële druk 85 nunHg, de
gemiddelde arteriële bloeddruk onder toediening van dopamine circa 75 mm­
Hg en was bij klinisch neurologisch onderzoek geen enkele hersenstamreflex
opwekbaar. Een aan het bed verrichtte transcranieel Doppler-onderzoek liet het
typische beeld van intracraniële circulatiestilstand zien. Een hierna gemaakte
angiografie liet een intracraniële circulatiestHstand zien vanuit zowel de arteriae
carotis als de arteriae vertebralis. De bloedspiegel van de Nesdonal was echter
nog in een toxische range. De echtgenoot en zijn twee kinderen waren geestelijk
en lichamelijk uitgeput. Hen werd de toestand van de onmogelijkheid om de
hersendood volgens het protocol vast te stellen uitgelegd) en gevraagd om de
situatie voort te mogen zetten) teneinde een situatie te bereiken dat de bloedspiegel
beneden de toxische grens zou zijn. Dit zou volgens de geraadpleegde
apotheker zeker nog circa twee tot drie dagen kunnen duren. De familie weigerde
verdere voortzetting) waarop de kunstmatige beademing en toediening
van bloeddrukverhogende medicamenten werd gestaakt) waarop na 14 minuten
het hart stopte en Atmelies doodverklaard werd.
De artsen en verpleegkundigen die Nmelies op de intensive care gedurende deze
dagen hadden behandeld spraken over een gemiste kans. Een ieder was ervan overtuigd
dat de klinische hersendood was ingetreden en dat deze diagnose zeker was
ondanks dat barbituraten in het bloed aanwezig waren. Het feit dat de intracraniële
druk gedurende uren hoger was geweest dan de gemiddelde arteriële bloeddruk
en de angiografie waren bewijzend voor een intracraniële circulatiestilstand.
Volgens het hersendoodprotocol van de Gezondheidsraad mocht de patiënt echter
niet klinisch hersendood worden verklaard en ging hiermee een zeer bruikbare
multi -orgaandonor verloren.
Concluderend kan men stellen dat de sterke punten van het rapport van de
Gezondheidsraad gelegen zijn in de bruikbare goede omschrijving van de uitvoering
van de apneutest en het introduceren van het formulier vaststelling hersendood.
Door de verplichting te handelen naar het hersendoodprotocol zal men in
de praktijk geconfronteerd worden met patiënten bij wie men de klinische hersendood
niet volgens het protocol kan vaststellen. Hierbij denk ik vooral aan
patiënten met ernstige letsels van de schedel en het aangezicht. Het protocol heeft
hier niet in voorzien. Bij hen kan de klinische hersendood niet protocollair worden
vastgesteld. De inconsistenties met betrekking tot de omschrijving van functie en
activiteit maken het rapport voor kritiek vatbaar is en dat het op dit punt eerder
neigt naar een politieke en praktische stellingname dan naar een wetenschap-
124 HOOFDSTUK 3